វេទិកាថ្នាក់រៀនស្តីពីសារសំខាន់នៃការសិក្សាប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ នៅវិទ្យាល័យ ជា ស៊ីម ចំរើនរដ្ឋ
ថ្ងៃទី ១៥ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៧
នៅថ្ងៃទី១៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧ មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា សហការជាមួយក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានបើកវេទិកាថ្នាក់រៀនមួយស្តីអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ នៅវិទ្យាល័យជាស៊ីមចំរើនរដ្ឋ ដែលមានសិស្សានុសិស្សចូលរួមសរុប៦៩នាក់ (ប្រុស៣០នាក់)។ ដំបូងឡើយ វិទ្យាល័យនេះជាឧបសម្ព័ន្ធវិទ្យាល័យឬស្សីកែវ ស្ថិតនៅភូមិស្វាយប៉ាក សង្កាត់ស្វាយប៉ាក ខណ្ឌឬស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញ។
វេទទិកាថ្នាក់រៀននេះ គឺបង្កើតឡើងដើម្បីឲ្យសិស្សានុសិស្សពិភាក្សាគ្នា អំពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ នូវអ្វីដែលសិស្សទាំងនេះបានដឹង និងធ្លាប់បានរៀនកន្លងមក។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ក៏មានការដាក់តាំងពិព័រណ៍ អំពីសកម្មភាពដែលខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសប្រជាជនទាំងបង្ខំទៅតាមទីជនបទដើម្បីធ្វើស្រែចម្ការ។ ពិព័រណ៍នេះ មានចំនួនសរុប៥ផ្ទាំង និងបានរៀបចំដាក់តាំងមុនរយៈពេលបីថ្ងៃដើម្បីឲ្យសិស្សានុសិស្សមើលទុកជាមុន ដើម្បីផ្តល់នូវចំណេះដឹងខ្លះៗមុនការចូលរួមវេទិកាថ្នាក់រៀននេះ។ មុននឹងចាប់ផ្តើមកម្មវិធី បុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា បានរៀបចំស្លាយដើម្បីចាក់បញ្ចាំងវីដេអូខ្លីមួយ ដែលនិយាយអំពីរបបខ្មែរក្រហម និងចែកសៀវភៅស្តីអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩) ដល់សិស្សានុសិស្សដែលចូលរួមវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះ។
ម៉ោងប្រាំបីកន្លះព្រឹក លោកនាយកសាលាវិទ្យាល័យ ជា ស៊ីម ចំរើនរដ្ឋ បានប្រកាសបើកវគ្គវេទិកាថ្នាក់រៀនេះ និងបាននិយាយអំពីសារសំខាន់នៃការសិក្សាអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ព្រមទាំងបានរម្លឹកអំពីអតីតកាលរបស់គាត់អំឡុងឆ្នាំ១៩៧៥-៧៩។ លោកនាយកសាលា មានឈ្មោះ ឌី ទេពកោសល្យ អាយុ៤៩ឆ្នាំ គាត់បានរៀបរាប់អំពីរឿងរ៉ាវខ្លះៗ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហមដែលគាត់ធ្លាប់បានឆ្លងកាត់កន្លងមក។ នៅឆ្នាំ១៩៧៧ ទេព្យកោសល្យ មានអាយុប្រហែល១២ឆ្នាំ អង្គការបានចាត់តាំងគាត់ឲ្យមើលក្របី។ នាយប់មួយ ក្របីរបស់គាត់បានដាច់ចំណង ហើយបានរត់ចេញពីក្រោល ពេលនោះគាត់បានដើររកក្របីទាំងយប់ មួយសន្ទុះក្រោយមកគាត់ក៏បានឃើញក្របីរបស់គាត់ ហើយបានដឹកវាត្រឡប់មកវិញ។ ពេលនោះ មានសមមិត្តដែលរស់នៅក្បែរគ្នា បាននិយាយប្រាប់គាត់ថា ឪពុករបស់គាត់ត្រូវបានខ្មែរក្រហមយកទៅរៀនសូត្រហើយ (សម្លាប់) ខណៈពេលដែល ទេព្យកោសល្យ ឯងទៅរកក្របី។ ប៉ុន្តែ ទេព្យកោសល្យ បែរជាគិតថា វាជាសំណាងល្អរបស់គាត់ដែលក្របីបានដាច់ចំណង ទើបគាត់បានរួចផុតជីវិត ពីព្រោះពេលនោះ ប្រសិនបើ ទេព្យកោសល្យ នៅជាមួយឪពុករបស់គាត់ ច្បាស់ជាអង្គការយកទៅសម្លាប់ចោលទាំងពីរនាក់ជាពុំខាន។ បង្វែរមកវិញ ទេព្យកោសល្យ បាននិយាយទៅកាន់សិស្សរបស់គាត់ថា ការរៀនប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ពិតជាមានសារសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ព្រោះវាជាអតីតកាលដ៏ជូរចត់មួយ ដែលសិស្សទាំងអស់ត្រូវយល់ដឹងអំពីរបបនេះឲ្យបានច្បាស់ ដើម្បីកុំឲ្យកើតមានឡើងសារជាថ្មី។
ទាវ លីលី ជាសិស្សថ្នាក់ទី១២A1 រៀននៅវិទ្យាល័យជាស៊ីមចំរើនរដ្ឋ បានរៀបរាប់ថា ពីដំបូងឡើយ គាត់ធ្លាប់បានឮពីសម័យខ្មែរក្រហម តាមរយៈឪពុកម្តាយរបស់គាត់ ដែលបានប្រាប់អំពីសកម្មភាពដែលកើតឡើងក្នុងសម័យកាលនោះ។ ពេលនោះ លីលី មានអារម្មណ៍ថា ស្អប់របបនោះយ៉ាងខ្លាំង ប៉ុន្តែក្រោយ លីលី បានសិក្សាអំពីរបបនេះ នៅក្នុងថ្នាក់រៀនរបស់ខ្លួនផ្ទាល់ ជាពិសេសថ្ងៃនេះ ដែលបានមានឱកាសចូលរួមវេទិកាថ្នាក់រៀន អំពីរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ បានធ្វើឲ្យ លីលី យល់ដឹងកាន់តែច្បាស់ ហើយមិនមានគំនិតស្អប់ ឬមិនចង់សិក្សាអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តនេះទេ ផ្ទុយទៅវិញ លីលី យល់ដឹងបានច្រើនពីរបបខ្មែរក្រហមតាមរយៈការចូលរួមវេទិកាថ្នាក់រៀននេះ។ អ្វីដែលពិសេសទៀតនោះ នៅពេលដែល លីលី បានមើលការតាំងពិព័រណ៍អំពីរូបភាពដែលខ្មែរក្រហមជម្លៀសប្រជាជន ហាក់បីដូចធ្វើឲ្យ លីលី ស្ថិតនៅក្នុងសកម្មភាពជាក់ស្តែងមួយនៃរបបនោះ និងធ្វើឲ្យគាត់មានអារម្មណ៍សង្វេគយ៉ាងពន់ពេក។
ប្រាក់ សោភា រៀនថ្នាក់ទី១២ នៅវិទ្យាល័យ ជា ស៊ីម ចំរើនរដ្ឋ បាននិយាយអំពីសារសំខាន់នៃការរៀនប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យថា ប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ជាតិខ្លួនផ្ទាល់ គឺមិនត្រូវបំភ្លេចនោះទេ ទោះបីជាប្រវត្តិសាស្ត្រល្អ ឬមិនល្អក្តី គឺយើងត្រូវសិក្សាអំពីវាឲ្យបានច្បាស់ ជាពិសេសរបប ប៉ុល ពត ដែលជាប្រវត្តិសាស្រ្តដ៏សាហាវយង់ឃ្នង និងព្រៃផ្សៃដែលប្រជាជនខ្មែរទូទៅមានអារម្មណ៍ដក់ជាប់នៅក្នុងចិត្តជានិច្ច។ ម្យ៉ាងទៀត សោភា បានបន្ថែមថា នៅពេលដែលបានរៀនប្រវត្តិសាស្រ្តនៅថ្ងៃនេះ គឺធ្វើឲ្យគាត់បានដឹងកាន់តែច្បាស់អំពីឈ្មោះថ្នាក់ដឹកនាំក្នុងសម័យកាលនោះ និងគោលនយោបាយដែលខ្មែរក្រហមបានប្រព្រឹត្ត។ សោភា បានបន្តថា ប្រសិនបើគាត់ទទួលបានចំណេះដឹងពីប្រវត្តិសាស្រ្តនេះកាន់តែច្រើន គាត់នឹងចែករំលែកទៅកាន់សិស្សប្អូនរបស់គាត់ ដែលរៀននៅក្នុងវិទ្យាល័យជាមួយគ្នា ដើម្បីជាគន្លឹះសម្រាប់ប្រឡងទុតិយភូមិ ដែលជាវិញាសារធ្លាប់បានចេញកន្លងមក។ សោភា បានបញ្ជាក់ថា ការរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ គឺបានផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់ខ្លួនគាត់ផ្ទាល់ នៅពេលដែលគាត់ប្រឡងតែងសេចក្តី គាត់បានលើកយកផលអវិជ្ជមានដែលកើតឡើងពីរបបនោះ មកធ្វើការប្រៀបធៀបនឹងសម័យកាលបច្ចុប្បន្នថា តើវាមានលក្ខណៈខុសគ្នាយ៉ាងដូចម្តេច។ អ្វីដែល សោភា ចាប់អារម្មណ៍បំផុតនោះ គឺរូបភាពតាំងពិព័រណ៍ ដែលបានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីសម័យអតីតកាល និងមានអក្សរដែលសរសេរបញ្ជាក់អំពីព្រិត្តិការនោះ ម្យ៉ាងទៀត មានក្រុមការងាររបស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ជួយចង្អុលបង្ហាញនូវចម្ងល់ទាំងឡាយដែល សោភា មានការងឿងឆ្ងល់ធ្វើឲ្យចម្ងល់ទាំងនោះកាន់តែយល់ច្បាស់ឡើង។ ជាចុងបញ្ចប់ សោភា សំណូមពរ ថា ចង់ឲ្យមានវេទិកាថ្នាក់រៀនអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តបែបនេះតទៅទៀត ដើម្បីកុំឲ្យសិស្សានុសិស្ស ឬក្មេងជំនាន់ក្រោយបំភ្លេចនូវប្រវត្តិសាស្រ្តមួយនេះ។
ហូ ថុនា បុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា