អំពីគ្រួសារ និងការសិក្សា

ឆាយ ម៉ឺន កើតនៅឆ្នាំ១៩៦៤ នៅភូមិត្រោយង ឃុំរាក់ជ័យ ស្រុកបាភ្នំ ខេត្តព្រៃវែង។​ ម៉ឺន មានម្ដាយឈ្មោះ ទុយ ម៉ន និងឪពុកឈ្មោះ ឆាយ មិញ។​ ម៉ឺន​ មានបងប្អូន៧នាក់ ប៉ុន្ដែជាអកុសលបងប្រុសម្នាក់ឈ្មោះ ឆាយ ម៉ុត ត្រូវបានខ្មែរក្រហមសម្លាប់ក្រោមបទចោទថា ក្បត់អង្គការ ដោយសារបងប្រុសរបស់ ម៉ឺន នៅភូមិភាគបូព៌ាក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ សោ ភឹម។  ម៉ឺន រៀនបានត្រឹមថ្នាក់ទី១០ (សង្គមចាស់)។​

សកម្មភាពមុនឆ្នាំ ១៩៧៥

បន្ទាប់ពីមានរដ្ឋប្រហារទម្លាប់សម្ដេច សីហនុ ឆ្នាំ ១៩៧០ ម៉ឺន បានឈប់រៀនដោយសារពេលនោះសាលារបស់ ម៉ឺន មិនមានគ្រូបង្រៀន។ ម៉ឺន បានជួយធ្វើកិច្ចការឪពុកម្ដាយ ហើយនៅឆ្នាំ១៩៧៤ ម៉ឺន ក៏បានចាប់ផ្ដើមចូលបម្រើបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហម ដែលនៅពេលនោះ ម៉ឺន បានបម្រើការងារជាកងឈ្លបឃុំ។ ម៉ឺន ធ្វើជាកងឈ្លបឃុំ បានរយៈពេល៦ខែ គាត់ត្រូវបានអង្គភាពបញ្ជូនឱ្យធ្វើការងារនៅយោធាស្រុកបាភ្នំ ដែលមាននាទីជាយុទ្ធជនតស៊ូប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល លន់ នល់។   នៅខែមីនា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ម៉ឺន បានត្រូវរបួសក្នុងអំឡុងពេលប្រយុទ្ធជាមួយកងទ័ព លន់ នល់ នៅខាងកើតទន្លេ (ជិតអ្នកលឿង) ហើយគាត់ត្រូវបានបញ្ជូនឱ្យទៅសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យអ្នកលឿង។

បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមឡើងកាន់អំណាច (១៩៧៥-១៩៧៩)   

បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមឡើងកាន់អំណាច នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ម៉ឺន ត្រូវបានបញ្ជូនឱ្យទៅធ្វើការពារនៅព្រំប្រទល់វៀតណាម ស្ថិតនៅក្នុងកងពល ៨០៥ ដែលមាន រីម ជាប្រធានកងពល។ ស្ថានភាពនៅព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ក្នុងភូមិភាគបូព៌ា ឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៦ មានការវាយប្រយុទ្ធគ្នាបន្ដិចបន្តួចនៅឡើយ។ ប៉ុន្តែ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៧ ដល់ ១៩៧៩​ នៅភូមិភាគបូព៌ា មានការប្រយុទ្ធគ្នាកាន់តែខ្លាំងឡើងរវាងកងទ័ពបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហម និងកងទ័ពវៀតណាម ហើយកងទ័ពទាំងសងខាងបានបាត់បង់ជីវិតដូចគ្នា។​

នៅពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ ១៩៧៧ ម៉ឺន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមបញ្ជូនឱ្យទៅរៀនវិជ្ជាពេទ្យនៅខេត្តព្រៃវែង ​ រយៈពេលជិតមួយឆ្នាំ ទើបត្រឡប់ទៅព្យាបាលកងទ័ពនៅព្រំដែនវិញ។ ម៉ឺន នៅព្រំដែនបានមួយរយៈ ក៏កងទ័ពវៀតណាមវាយយកបានភូមិភាគបូព៌ា និងបានវាយជាបន្តបន្ទាប់រហូតដល់របបខ្មែរក្រហមដួលរលំ។

ជីវិតក្រោយរបបខ្មែរក្រហម និងក្រោយសន្ដិភាព

បន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមត្រូវបានផ្ដួលរលំ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ម៉ឺន បានត្រឡប់ទៅរស់នៅស្រុកកំណើតវិញ។ នៅស្រុកកំណើតបានរយៈពេលមួយឆ្នាំ ម៉ឺន បានសម្រេចចិត្តចាកចេញពីស្រុកកំណើតទៅរកស៊ីនៅព្រំដែនខ្មែរថៃ ដោយសារមិនមានមុខរបររកស៊ីនៅស្រុកកំណើត និងមានជីវភាពខ្វះខាត។ ពេលទៅដល់ព្រំដែនខ្មែរឥថៃ ម៉ឺន បានរកស៊ីរត់ពន្ធលក់ក្រណាត់ សារុង និងបារី នៅជិតភ្នំឆ័ត្រ។

នៅឆ្នាំ១៩៨១ ម៉ឺន បានចូលបម្រើការងារជាពេទ្យរបស់កងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅតំបន់ភ្នំឆ័ត្រ។ រហូតមកដល់ឆ្នាំ១៩៨៣ ម៉ឺន បានត្រឡប់ទៅបម្រើការងារជាពេទ្យ នៅស្រុកស្វាយចេក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ នៅឆ្នាំ១៩៨៥ ម៉ឺន បានអាពាហ៍ពិពាហ៍តាមប្រពៃណីជាមួយ ឃួន អច​ ហើយប្រាំឆ្នាំក្រោយមក គាត់ក៏លាឈប់ពីខ្មែរក្រហម ដោយសារអស់ជំនឿចិត្តលើការដឹកនាំរបស់ខ្មែក្រហម។

សព្វថ្ងៃ ម៉ឺន​ មានកូន៧នាក់ (ប្រុស ៤ ស្រី ៣) រស់នៅឃុំផ្គាំ ស្រុកស្វាយចេក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដោយប្រកបការងារជាកសិករ និង ព្យាបាលជំងឺស្រាលៗដល់ប្រជាជននៅក្នុងភូមិតាមចំណេះដឹង និងបទពិសោធន៍ដែលគាត់ធ្លាប់រៀននៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។

ឃាង សេងហឿន​ បុគ្គលិកស្ម័គ្រចិត្តមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា