Category: Profile

អំពីគ្រួសារ និងការសិក្សា

ឆាយ ម៉ឺន កើតនៅឆ្នាំ១៩៦៤ នៅភូមិត្រោយង ឃុំរាក់ជ័យ ស្រុកបាភ្នំ ខេត្តព្រៃវែង។​ ម៉ឺន មានម្ដាយឈ្មោះ ទុយ ម៉ន និងឪពុកឈ្មោះ ឆាយ មិញ។​ ម៉ឺន​ មានបងប្អូន៧នាក់ ប៉ុន្ដែជាអកុសលបងប្រុសម្នាក់ឈ្មោះ ឆាយ ម៉ុត ត្រូវបានខ្មែរក្រហមសម្លាប់ក្រោមបទចោទថា ក្បត់អង្គការ ដោយសារបងប្រុសរបស់ ម៉ឺន នៅភូមិភាគបូព៌ាក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ សោ ភឹម។  ម៉ឺន រៀនបានត្រឹមថ្នាក់ទី១០ (សង្គមចាស់)។​

សកម្មភាពមុនឆ្នាំ ១៩៧៥

បន្ទាប់ពីមានរដ្ឋប្រហារទម្លាប់សម្ដេច សីហនុ ឆ្នាំ ១៩៧០ ម៉ឺន បានឈប់រៀនដោយសារពេលនោះសាលារបស់ ម៉ឺន មិនមានគ្រូបង្រៀន។ ម៉ឺន បានជួយធ្វើកិច្ចការឪពុកម្ដាយ ហើយនៅឆ្នាំ១៩៧៤ ម៉ឺន ក៏បានចាប់ផ្ដើមចូលបម្រើបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហម ដែលនៅពេលនោះ ម៉ឺន បានបម្រើការងារជាកងឈ្លបឃុំ។ ម៉ឺន ធ្វើជាកងឈ្លបឃុំ បានរយៈពេល៦ខែ គាត់ត្រូវបានអង្គភាពបញ្ជូនឱ្យធ្វើការងារនៅយោធាស្រុកបាភ្នំ ដែលមាននាទីជាយុទ្ធជនតស៊ូប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល លន់ នល់។   នៅខែមីនា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ម៉ឺន បានត្រូវរបួសក្នុងអំឡុងពេលប្រយុទ្ធជាមួយកងទ័ព លន់ នល់ នៅខាងកើតទន្លេ (ជិតអ្នកលឿង) ហើយគាត់ត្រូវបានបញ្ជូនឱ្យទៅសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យអ្នកលឿង។

បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមឡើងកាន់អំណាច (១៩៧៥-១៩៧៩)   

បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមឡើងកាន់អំណាច នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ម៉ឺន ត្រូវបានបញ្ជូនឱ្យទៅធ្វើការពារនៅព្រំប្រទល់វៀតណាម ស្ថិតនៅក្នុងកងពល ៨០៥ ដែលមាន រីម ជាប្រធានកងពល។ ស្ថានភាពនៅព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ក្នុងភូមិភាគបូព៌ា ឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៦ មានការវាយប្រយុទ្ធគ្នាបន្ដិចបន្តួចនៅឡើយ។ ប៉ុន្តែ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៧ ដល់ ១៩៧៩​ នៅភូមិភាគបូព៌ា មានការប្រយុទ្ធគ្នាកាន់តែខ្លាំងឡើងរវាងកងទ័ពបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហម និងកងទ័ពវៀតណាម ហើយកងទ័ពទាំងសងខាងបានបាត់បង់ជីវិតដូចគ្នា។​

នៅពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ ១៩៧៧ ម៉ឺន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមបញ្ជូនឱ្យទៅរៀនវិជ្ជាពេទ្យនៅខេត្តព្រៃវែង ​ រយៈពេលជិតមួយឆ្នាំ ទើបត្រឡប់ទៅព្យាបាលកងទ័ពនៅព្រំដែនវិញ។ ម៉ឺន នៅព្រំដែនបានមួយរយៈ ក៏កងទ័ពវៀតណាមវាយយកបានភូមិភាគបូព៌ា និងបានវាយជាបន្តបន្ទាប់រហូតដល់របបខ្មែរក្រហមដួលរលំ។

ជីវិតក្រោយរបបខ្មែរក្រហម និងក្រោយសន្ដិភាព

បន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមត្រូវបានផ្ដួលរលំ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ម៉ឺន បានត្រឡប់ទៅរស់នៅស្រុកកំណើតវិញ។ នៅស្រុកកំណើតបានរយៈពេលមួយឆ្នាំ ម៉ឺន បានសម្រេចចិត្តចាកចេញពីស្រុកកំណើតទៅរកស៊ីនៅព្រំដែនខ្មែរថៃ ដោយសារមិនមានមុខរបររកស៊ីនៅស្រុកកំណើត និងមានជីវភាពខ្វះខាត។ ពេលទៅដល់ព្រំដែនខ្មែរឥថៃ ម៉ឺន បានរកស៊ីរត់ពន្ធលក់ក្រណាត់ សារុង និងបារី នៅជិតភ្នំឆ័ត្រ។

នៅឆ្នាំ១៩៨១ ម៉ឺន បានចូលបម្រើការងារជាពេទ្យរបស់កងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅតំបន់ភ្នំឆ័ត្រ។ រហូតមកដល់ឆ្នាំ១៩៨៣ ម៉ឺន បានត្រឡប់ទៅបម្រើការងារជាពេទ្យ នៅស្រុកស្វាយចេក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ នៅឆ្នាំ១៩៨៥ ម៉ឺន បានអាពាហ៍ពិពាហ៍តាមប្រពៃណីជាមួយ ឃួន អច​ ហើយប្រាំឆ្នាំក្រោយមក គាត់ក៏លាឈប់ពីខ្មែរក្រហម ដោយសារអស់ជំនឿចិត្តលើការដឹកនាំរបស់ខ្មែក្រហម។

សព្វថ្ងៃ ម៉ឺន​ មានកូន៧នាក់ (ប្រុស ៤ ស្រី ៣) រស់នៅឃុំផ្គាំ ស្រុកស្វាយចេក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដោយប្រកបការងារជាកសិករ និង ព្យាបាលជំងឺស្រាលៗដល់ប្រជាជននៅក្នុងភូមិតាមចំណេះដឹង និងបទពិសោធន៍ដែលគាត់ធ្លាប់រៀននៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។

ឃាង សេងហឿន​ បុគ្គលិកស្ម័គ្រចិត្តមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា

អ៊ុយ ប៉េងឡេង ភេទប្រុស មានស្រុកកំណើតនៅភូមិថ្មី ឃុំពោធិ៍បាន ស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្តាល។ គាត់មានឪពុកឈ្មោះ អ៊ុយ សយ និងម្តាយឈ្មោះ អៀង ទៀង។ ប៉េងឡេង បានចូលបដិវត្តន៍នៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧០។ សេចក្តីកំណត់ហេតុអំពីប្រវត្តរបស់ អ៊ុយ ប៉េងឡេង មានចំនួនសរុប៨២ទំព័រ ព្រមទាំងមានស្នាមផ្តិតមេដៃសាម៉ីខ្លួន ដែលបានរៀប រាប់អំពីសកម្មភាពប្រឆាំងបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជាចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧០ រហូតដល់ថ្ងៃអង្គការ ចាប់ខ្លួន​បាននៅថ្ងៃទី២៧ ខែសីហា​ ឆ្នាំ១៩៧៧។

សេចក្តីសង្ខេបដែលដកស្រង់ចេញពីចមើ្លយសារភាពរបស់ អ៊ុយ ប៉េងឡេង មានដូច​ខាងក្រោម៖

អ៊ុយ ប៉េងឡេង​ បានចូលបដិវត្តន៍ដំបូងមាននាទីជាកងឈ្លប នៅឃុំពោធិបាន ស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្តាល។ កន្លះខែក្រោយមក ប៉េងឡេង បានផ្លាស់ទៅធ្វើជាឈ្លបស្រុក១៨ ក្រោម ការដឹកនាំរបស់ជនជាតិយួន​ម្នាក់ឈ្មោះ វ៉ាង អាង។ ប៉េងឡេង បានធ្វើការនៅទីនោះ ប្រហែលពីរខែ វ៉ាង អាង បានណែនាំគាត់ឲ្យរៀនអក្សរយួន និងនិយាយភាសាយួន ម្យ៉ាងទៀតត្រូវដឹងគុណបំណាច់ចំពោះជនជាតិយួនដែលបានជួយរំដោះទឹកដីកម្ពុជា។ ក្រោយមក ប៉េងឡេង អាចប្រើប្រាស់ភាសាយួនបានបន្តិចបន្តួច។ បន្ទាប់មក​ ចាន់ ស៊ីថន ជាគណៈស្រុកកោះធំ បានហៅ ប៉េងឡេង ឲ្យទៅរៀនបច្ចេកទេសនៅវត្តព្រែកឬស្សី ក្នុង ឃុំកំពង់កុង ស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្តាល។ ប៉េងឡេង បានបញ្ជាក់ថា កាលរៀននៅ សាលាបច្ចេកទេស មានសិស្សចូលរួមប្រហែល៥០នាក់។ អ្នកដែលបង្ហាត់បង្រៀន កាល នោះ គឺជាជនជាតិយួនមានឈ្មោះ សៅ ភាង។ ចំពោះវគ្គសិក្សាមានរយៈពេលជិត មួយខែ។

ក្រោយពេលបញ្ចប់វគ្គសិក្សា ប៉េងឡេង បានឃើញ ចាន់ ស៊ីថន ចងទង់សញ្ញា ញញួរ​ និងកណ្តៀវ ដែលមានពណ៌ក្រហមទៀតផង។ ក្រោយមក ចាន់ ស៊ីថន បាន ប្រកាសបិទវគ្គសិក្សា រួចហើយគាត់បានឲ្យ ប៉េងឡេង និងសិស្សទាំងអស់នោះ ធ្វើ សច្ចាប្រណិធានចំពោះទង់ពលករវៀតណាម។ ចាន់ ស៊ីថន ជាអ្នកសូត្រមុន រីឯអ្នកទាំង អស់នោះជាអ្នកសូត្រតាមក្រោយ ដោយប្រើពាក្យថា ប្តេជ្ញា ស្មោះត្រង់ចំពោះទង់បក្សពល ករវៀតណាម គោរពស្រឡាញ់ និងសាមគ្គីភាពជាមួយជនជាតិវៀតណាម ដែលបាន រំដោះនូវទឹកដីកម្ពុជា។ រហូតដល់ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧០ ជនជាតិវៀតណាម-ខ្មែរ បានបែក​បាក់សាមគ្គីភាពគ្នា។ ក្រោយពីការបែកបាក់ វ៉ាង អាង ជាអ្នកដឹកនាំក្នុងអង្គភាពឈ្លប បានណែនាំថា​​ តំបន់២៥ គឺជាតំបន់ សេអ៊ីអា ឬជាតំបន់របស់បក្ខពួក លន់ នល់។ បក្ស លន់ នល់​ បានបង្កើតតំបន់នេះឡើង គឺដើម្បីជិះជាន់ប្រជាជនដណ្តើមដីរំដោះ។ ពេលនោះ វ៉ាង អាង បានណែនាំបន្ថែមថា​ យើងត្រូវរៀបចំផែនការកម្ទេចតំបន់២៥ ចោល។ មួយរយៈ ក្រោយមក បងរបស់ ប៉េងឡេង បានមកយក ប៉េងឡេង ឲ្យទៅនៅផ្ទះវិញ រហូត ដល់ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៧១ ប៉េងឡេង ក៏បានចូលបដិវត្តន៍ម្តងទៀត នៅក្នុងកងទ័ពតំបន់២៥ កងអនុសេនាធំគ២។

ក្រោយពេលចូលបដិវត្តន៍ ប៉េងឡេង បានទទួលភារកិច្ចខាងសេដ្ឋ កិច្ច។ កន្លះខែក្រោយមកអង្គភាពអនុសេនាធំគ២នេះក៏បានរំសាយ រួចរៀបចំជាបីអនុ សេនាធំ ពេលនោះ ប៉េងឡេង បានមករស់នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចរួមតំប​ន់ ក្រោមការដឹកនាំរបស់​ សុខ។ ក្រោយមក សុខ បានហៅ ប៉េងឡេង និងអ្នកផ្សេង១៤នាក់ទៀត​ ដើម្បី​ធ្វើការ​ណែនាំមានដូចជា៖ លើកអំពីបញ្ហារបស់បក្សសឺនសាន​​ថាក្រុមនេះគឺ សុទ្ធតែល្មោភ​បុណ្យស័ក ឬចង់ដណ្តើមរដ្ឋអំណាចនៅតំបន់ ម្យ៉ាងទៀតត្រូវធ្វើបដវត្តន៍ ដើម្បីបុណ្យស័ក ប្រាក់ខែ ឬសិទ្ធិសេរីភាពចំពោះខ្លួន និងត្រូវជួយលើកឥទ្ធិពលចំពោះ សុខ ផ្ទាល់ ដើម្បី​ឲ្យអ្នកដទៃឃើញគាត់ជាមនុស្សល្អត្រឹមត្រូវនៅក្នុងតំបន់។​ បន្ទាប់មក ប៉េងឡេង បាន​ធ្វើសកម្មភាពជាក់ស្តែងនៅក្នុងឃុំកំពង់ស្វាយលើ ដោយធ្វើការឃោសនាអំពីឥទ្ធិពល របស់​ សុខ និងបំបាត់នូវឥទ្ធិពលក្រុមដែលមកពីហាណូយ ជាពិសេស​ សូ ពុំ និង សឺន សាន។ លុះត្រាតែប្រជាជនមានភាពកក់ក្តៅទៅលើ​ សុខ រួចហើយ ប៉េងឡេង នឹងផ្អាក ធ្វើសកម្មភាពនេះ។ នៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧១ សុង លី បានយក ប៉េងឡេង មកធ្វើសេដ្ឋកិច្ច នៅកងអនុសេនាធំគ១៩៥ ( សុង លី គឺជាសមាជិកម្នាក់ ក្នុងចំណោមអ្នកទាំង១៤នាក់ ខាងលើ ដែលត្រូវបាន សុខ ហៅមកណែនាំ)។ ក្រោយមក សុង លី បានណែនាំ ប៉េងឡេង ជាបន្តបន្ទាប់ រីឯ ប៉េងឡេង ផ្ទាល់ បានធ្វើសកម្មភាពបបួលប្រជាជននៅភូមិត្រែង ស្រុក ស្អាង រាំច្រៀងសប្បាយ​ធ្វើឲ្យប្រជាជនទាំងនោះមិនគិតពីបញ្ហាអ្វីទាល់តែសោះ។

ឯសកម្ម ភាពម្យ៉ាងទៀតរបស់ ប៉េង ឡេង គឺបានលួចកិបកេងប្រាក់ខែរបស់យុទ្ធជន ឬកម្មាភិបាល ប្រចាំខែ ដោយយកទៅទិញនំចំណីសម្រាប់បុគ្គលផ្ទាល់ខ្លួន។ មកដល់ខែមិថុនា ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧១ដដែល សុង​ លី បានឃើញសកម្មភាពរបស់ ប៉េងឡេង មមាញឹក និងធ្វើបានល្អ ជាបន្តបន្ទាប់ ពេលនោះ គាត់បានចាត់តាំង ប៉េងឡេង ធ្វើជាសមាជិក ស៊ីអាយអេ។ បន្ទាប់មក សុង លី បានធ្វើការណែនាំ ប៉េងឡេង អំពីភារកិច្ចរបស់ ស៊ីអាយអេ មានដូចជា ត្រូវបង្កប់ ស៊ីរូងផ្ទៃក្នុងបដិវត្តន៍ តាមរូបភាពផ្សេងៗដោយស្របច្បាប់របស់បដិវត្តន៍  ម្យ៉ាង ទៀតកសាងកម្លាំង ស៊ីអាយអេ នៅក្នុងជួរបដិវត្តន៍ ដើម្បីពង្រីកកម្លាំងនេះ សម្រាប់ត្រៀម វាយបដិវត្តន៍ នាពេលខាងមុខ និងត្រូវបំផុសយុទ្ធជន ឬកម្មាភិបាលឲ្យចេះសប្បាយ ភ្លើតភ្លើនពីមុខមាត់ បុណ្យស័ក និងបំផ្លិចបំផ្លាញផលប្រយោជន៍បដិវត្តន៍។​ ក្រោយពីទទួល ការណែនាំរួចហើយ ប៉េងឡេង បានធ្វើសកម្មភាពទាំងនោះ ជាបន្តបន្ទាប់ រហូតដល់ ខែសីហា ក្នុងឆ្នាំដដែល អង្គភាពអនុសេនាធំគ១៩៥ បានផ្លាស់មកនៅប្រចាំការ ដើម្បីទប់ ទល់ជាមួយខ្មាំង ដែល មាន​ទីតាំងនៅម្តុំស្រុកស្អាង។ ពេលនោះ ប៉េងឡេង បានធ្វើ សកម្មភាពធ្វើឲ្យបាត់លុយកាក់របស់អង្គការ​ ដោយភូតកុហក់ថា លុយបានធ្លាក់ចូល ទៅក្នុងទឹក។ អំឡុងពេលនោះ ប៉េងឡេង បានកសាងកម្លាំង សេអ៊ីអា ពីរនាក់បន្ថែមទៀត ១) ឈ្មោះ សឺម ម៉ាន (នៅក្នុង ស-២១) ២) ឈ្មោះ រដ្ឋ (អង្គការកម្ទេចចោលនៅមូលដ្ឋាន ២៥)។ បន្ទាប់មក ប៉េងឡេង បានណែនាំ អ្នកទាំងពីរឲ្យធ្វើសកម្មភាព គឺត្រូវចូលទៅបង្កប់ ខ្លួននៅក្នុងជួរបដិវត្តន៍ និងត្រូវ​កសាង កម្លាំងថ្មីបន្ថែមទៀត។

នៅឆ្នាំ១៩៧២ អង្គការបានដកអង្គភាពអនុសេនាធំ១៩៥ ចេញពីតំបន់ ហើយបាន​បញ្ចូលទៅក្នុងអង្គភាពវរសេនាតូច១១២ ប្រចាំភូមិភាគពិសេសនៅខាងត្បូងភ្នំពេញ។ នៅ ខែមករា ក្នុងឆ្នាំដដែល ប៉េងឡេង បានធ្វើសកម្មភាពធ្វើឲ្យខូចអង្ករអស់៩បាវ ដោយធ្វើឲ្យ លេចទឹកខូច បណ្តាលឲ្យខ្វះស្បៀងដល់កងទ័ព។ សកម្មភាពនេះ ប៉េងឡេង ធ្វើចាប់តាំង ពីខែ​មករា ដល់ខែមេសា រហូតដល់ ប៉េងឡេង ធ្លាក់ខ្លួនឈឺ។ បន្ទាប់មក ប៉េងឡេង បានសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យកំពង់គ។ ខណៈនោះ ប៉េងឡេង បានធ្វើសកម្មភាព ជេរប្រមាថ ពេទ្យសព្វគ្រប់បែបយ៉ាង និងបានរិះគន់អំពីបញ្ហាហូបចុក មិនព្រមគោរពវិន័យពេទ្យ ធ្វើឲ្យ មានទំនាស់នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ ដើម្បីឲ្យមានភាពស្មុគ្រស្មាញ ឲ្យអង្គការពិបាកដោះស្រាយ ។ មួយរយៈក្រោយមក ប៉េងឡេង បានវិលត្រឡប់មកអង្គភាពវិញ រួចអង្គការបានស្នើ សុំកងកម្លាំងនៅក្នុងអង្គភាពអនុសេនាធំ១៩៥ ប្រាំពីរនាក់ដើម្បីឲ្យទៅរៀនស៊ើបការ ក្នុងនោះ មាន ប៉េងឡេង ម្នាក់ដែរ។ មុននឹងទៅរៀនសូត្រ​ សុង លី បានណែនាំអ្នកទាំង ប្រាំពីរ នាក់នោះថា ត្រូវបង្ករទំនាស់ជាមួយអ្នកដែលទៅចូលរៀនជាមួយគ្នា បំផុសឥទ្ធិពល របស់ សុខ ដើម្បីឲ្យសិក្ខាកាមទាំងអស់នៅក្នុងសាលាបានដឹង និងបំផុសអំពីបញ្ហាមុខមាត់ បុណ្យ ស័កនៅក្នុងសាលា។ ក្រោយមក ប៉េងឡេង និងបក្ខពួកបានទៅរៀនបច្ចេកទេស ស៊ើបការនេះ ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅខាងត្បូងវត្តខ្ពប ឃុំខ្ពប ស្រុកស្អាង។ ក្រោយពីបាន ទៅដល់កន្លែងសិក្សារួចមក ប៉េងឡេង និងបក្ខពួកបានធ្វើសកម្មភាពដូចដែល សុង លី​​ បានរៀបរាប់ខាងលើ ប៉ុន្តែសិក្ខាកាមទាំងអស់មិនសូវខ្វល់ពីការបំផុសរបស់ ប៉េងឡេង​ និង បក្ខពួកឡើយ ដោយអ្នកទាំងនោះយល់ថា ឈ្មោះ សុខ នេះ ពួកគេធ្លាប់ស្គាល់ធាតុពិត រួចមកហើយ។

ទន្ទឹមនេះ ប៉េងឡេង និងសមាជិកក្រុមបានធ្វើសកម្មភាពបង្ករទំនាស់ ធ្វើឲ្យ បែកបាក់សាមគ្គីភាព ដោយលើកហេតុផលថា អង្គភាពនេះមិនល្អ អង្គភាពនោះមិនល្អ រួចលើកអង្គភាពរបស់ខ្លួន ដាក់អង្គភាពដទៃ ធ្វើឲ្យគណៈសាលាពិបាកដោះស្រាយ។ ​ក្រោយពេល ប៉េងឡេង បញ្ចប់វគ្គសិក្សារយៈពេលជិតពីរខែ រហូតដល់ចុងខែមិថុនា ក្នុងឆ្នាំ១៩៧២ អង្គការបានបិទសាលារៀនបច្ចេកទេសស៊ើបការតំបន់២៥នេះ រួចអង្គការ​បានបើកសមរភូមិ ខាងកើតទន្លេបាសាក់ សមរភូមិប៉ារ៉ែន ព្រែកតាជ័រ ព្រែកតានុក និង​សមរភូមិព្រែកតាតិន។ ចំពោះសកម្មភាពរបស់ ប៉េងឡេង វិញ នៅក្នុងសមរភូមិអង្គការ​បាន ចាត់ តាំងគាត់ឲ្យយក មីនទៅផ្តាច់របងនៅសមរភូមិព្រែកតាជ័រ។ ប៉ុន្តែ កាលនោះ ប៉េងឡេង បានធ្វើឲ្យមីនមិនផ្ទុះ រីឯរបងក៏មិនដាច់ បណ្តាលឲ្យកងទ័ពសម្រុកចូលមិនដល់​ទីតាំង ហើយផែនការរបស់អង្គការក៏ត្រូវបានបរាជ័យ។ បន្ទាប់ពីធ្វើសកម្មភាពនេះរួចមក ប៉េងឡេង បានជួប សុង លី ហើយបានពិភាក្សាគ្នាអំពីបញ្ហាផ្ទៃក្នុង និងរៀបចំផែនការខ្លះៗ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងបដិវត្តន៍បន្តទៅទៀត។ មួយរយៈក្រោយមក ប៉េងឡេង បានឮដំណឹងថា សុង លី បានស្លាប់ ចំពោះខ្សែរយៈរវាង ប៉េងឡេង និង សុង លី ក៏ត្រូវបានដាច់ចាប់ តាំងពីពេលនោះមក។ រីឯអង្គភាពស៊ើបការវិញ​ ក៏ត្រូវបានបញ្ឈប់ឲ្យធ្វើសកម្មភាពនៅ ខាងកើតទន្លេបាសាក់ ​រួចផ្លាស់មកនៅក្នុងតំបន់១៥វិញ។​ ចំពោះការមករស់នៅក្នុងតំបន់ ១៥ ប៉េងឡេង បានធ្វើការខាងក្រោយឈូងលាប នៅត្រើយខាងលិច​ទន្លេបាសាក់។ ពេលនោះ ប៉េងឡេង បាន បន្តសកម្មភាព ធ្វើឲ្យការជម្លៀសប្រជាជនរបស់អង្គការមានការ យឺតយ៉ាវ ដោយភូតកុហក់ថា នៅម្តុំឈូងលាបមានខ្មាំង និងទាហានជាច្រើនដែលធ្វើឲ្យ ការជម្លៀសប្រជាជនមានការលំបាក។ រហូតដល់ខែមីនាឆ្នាំ១៩៧៣ អង្គការមានផែនការ វាយនៅថ្នល់ជាតិ២១ ពេលនោះ ប៉េងឡេង​ បានជួប​ជាមួយឈ្មោះ ពិសេស ផល់។

បន្ទាប់មក ផល់ បានណែនាំ ប៉េងឡេង អំពីភារកិច្ចដែលត្រូវធ្វើ នៅពេលដែលអង្គការ ចាប់ផ្តើមវាយនៅផ្លូវជាតិ២១ គឺត្រូវឲ្យគាត់ទៅទាក់ទងជាមួយ នី (អនុលេខាវរសេនាតូច ៧០៦ ក្នុងកងពល៧០៣) និង ភា (វរសេនាតូច៧០៥ ក្នុងកងពល ៧០៣)។ ចំពោះ​ការទាក់ ទងរវាងអ្នកទាំងពីរនេះ គឺដើម្បីឲ្យការវាយសម្រុករបស់អង្គការ ប្រព្រឹត្តិទៅមិន​បាន សម្រេច។ បន្ទាប់មក ប៉េងឡេង, នី និង ភា បានធ្វើសកម្មភាពនេះរហូតមកដល់​ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៣ដដែល។ អំឡុងពេលនោះ អង្គការបានបញ្ឈប់ការវាយនៅផ្លូវជាតិ២១ រួចបានផ្លាស់មកវាយនៅផ្លូវជាតិលេខ២ នៅសមរភូមិស្ពានរលួយ។​​ ពេលនោះ ប៉េងឡេង បានធ្វើសកម្មភាពដោយត្រួតពិនិត្យមើលទីតាំងដែលត្រូវវាយ រួចប្រាប់អង្គការថាមើលមិន ច្បាស់ នាំឲ្យកងទ័ពវាយសម្រុកចូលទៅ បណ្តាលឲ្យកងទ័ពស្លាប់ជាច្រើន។  រហូតដល់​ខែ កក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៤ ប៉េងឡេង បានជួបជាមួយឈ្មោះ សឿន។ ពេលនោះ សឿន បាន និយាយណែនាំ ប៉េងឡេង ថា ត្រូវបង្កប់ខ្លួនបន្តទៀត ដើម្បីស៊ីរូងផ្ទៃក្នុងរបស់បដិវត្តន៍ ឲ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ និងត្រូវខិតខំកសាងខ្លួនឲ្យបដិវត្តន៍ជឿទុកចិត្ត។

ពាក់កណ្តាល ខែកក្កដា អង្គការបានចាត់តាំង ប៉េងឡេង និង សឿន ឲ្យទៅរៀនខាងផ្នែកនយោបាយ ដែលមានរយៈពេលមួយខែ។ ក្រោយពេលបញ្ចប់វគ្គសិក្សាខ្លីមួយនេះ អង្គការបានប្រគល់ ភារកិច្ចឲ្យ ប៉េងឡេង យកកាំជ្រួច១០៧ទៅបាញ់ទម្លាក់នៅម្តុំពោធ៌ិចិនតុង នៅវត្ត​ពុទ្ធនិព្វាន ក្នុងតំបន់១៥។ ក្រោយពេល ប៉េងឡេង ធ្វើសកម្មភាព នេះរួចមកអង្គការ បានហៅ​គាត់​មកអង្គភាពនៅទន្លេបាសាក់វិញ។ ​នៅពេលដែលគាត់ត្រឡប់មកដល់ អង្គភាព អង្គការបានចាត់តាំងគាត់​ឲ្យទៅពិនិត្យមើលនៅសមរភូមិម្តុំ ទួលសុភី ដើម្បីរៀបផែនការ​វាយកម្ទេចទីតាំងនោះ។ រីឯ ប៉េងឡេង វិញនៅតែ បន្តកុហក់អង្គការដូចកាលមុនៗ ដោយ​ពិនិត្យ​​មើលមិនច្បាស់ ធ្វើឲ្យវាយសម្រុកមិនបានសម្រេច។ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ ប៉េងឡេង បានកសាងកម្លាំងថ្មីបានពីរនាក់ទៀត ឈ្មោះ វ៉ាង (ស-២១) និង ភន (ស-២១) រួចគាត់បានបញ្ចូលអ្នកទាំងពីរជាសមាជិក សេអ៊ីអា។ បន្ទាប់មក ប៉េងឡេង បានណែនាំ អ្នកទាំងពីរអំពីគោលជំហររបស់ សេអ៊ីអា គឺត្រូវស៊ីរូងផ្ទៃក្នុងបដិវត្តន៍ កសាងកម្លាំងនៅក្នុង ជួរបដិវត្តន៍ វាយបដិវត្តន៍នៅពេលបក្ខពួកគេមិនដឹងខ្លួន និងធ្វើសកម្មភាពបំផ្លិចបំផ្លាញ បដិវត្តន៍។​ ដល់ខែមីនា​ ឆ្នាំដដែល អង្គការបានចាត់តាំង ប៉េងឡេង​ ឲ្យទៅជួយធ្វើការ នៅក្នុងអនុសេនាធំមួយទៀត ក្នុងអង្គភាពវរសេនាតូចដដែល។

ប៉េងឡេង បានធ្វើការនៅក្នុងអង្គភាពនោះបានមួយរយៈ អង្គការក៏ចាត់តាំងគាត់ មកនៅអង្គភាពចាស់វិញ។ ដោយ ពេលនោះ អង្គការបានប្រគល់ភារកិច្ចថ្មីមួយទៀតនៅផ្លូវជាតិលេខ២។ បន្ទាប់មក ប៉េងឡេង បានចុះត្រួតពិនិត្យមើលសកម្មភាពខ្មាំងអស់រយៈពេលកន្លះខែ រួចហើយរាយ ការណ៍ទៅអង្គការ។ ពេលនោះ អង្គការចាប់ផ្តើមវាយរំដោះទីក្រុងភ្នំពេញ រហូតដល់ខ្មែរ ក្រហមទទួលបានជ័យជម្នះនៅថ្ងៃទី១៧ មេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។ អំឡុងពេលនោះ ប៉េងឡេង បានត្រូវរបួសហើយបានសម្រាកនៅពេទ្យព្រែកថ្មី ក្នុងភូមិភាគពិសេស​អស់រយៈពេលមួយ ខែ។ ពេលនោះ ប៉េងឡេង បានជួបជាមួយ ផល់ ហើយបានពិភាក្សាគ្នាអំពីបញ្ហា ផ្ទៃក្នុងខ្លះៗ ទន្ទឹមនេះ ផល់ បានរាយការណ៍ប្រាប់ ប៉េងឡេង ថា បច្ចុប្បន្ន សុខ មានផែន ការធ្វើបាតុកម្មក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៥នេះ ដោយមានផែនការដណ្តើមរដ្ឋអំណាចនៅ ទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលត្រូវប្រើកម្លាំងមូលដ្ឋានតំបន់២៥ គឺកម្លាំងរបស់ សុខ ដែលនៅ ភូមិភាគពិសេស ម្យ៉ាងទៀត គាត់បានបញ្ជាក់ប្រាប់ថា ប្រសិនបើ ប៉េងឡេង មានកម្លាំង ប៉ុន្មានគឺគាត់ស្នើសុំឲ្យរៀបត្រៀម ដើម្បីគាំទ្របាតុកម្មខាងមុខនេះ។ មួយរយៈក្រោយមក ប៉េងឡេង បានចេញពីមន្ទីរពេទ្យ មិនបានប៉ុន្មានថ្ងៃ ក៏ឮដំណឹងថា អង្គការមានវិធានការ ចាប់​ សុខ ដោយអង្គការស៊ើបដឹងថា សុខ ជារនុកក្នុងធ្វើការប្រឆាំងនឹងបដវត្តន៍ ចំពោះ ប៉េងឡេង វិញ ក៏បានដាច់ខ្សែរយៈជាមួយ សុខ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក។ ដល់ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៥ដដែល អង្គការបានចាត់តាំង ប៉េងឡេង ឲ្យមកនៅក្នុងអង្គភាពថ្មើរជើង ក្នុងកងវរសេនាតូច២៦៥ វរសេនាធំ២៧០ កងពល១២។ កាលនោះ ប៉េងឡេង បានជួប ឈ្មោះ ខាត់ នាទីលេខាវរសេនាតូច និង ឈុន នាទី វរសេនាធំ។ បន្ទាប់មក ឈុន បានបើកអង្គប្រជុំពិភាក្សាមួយ ដោយលើកអំពីភារកិច្ចដែល ត្រូវធ្វើប្រឆាំងនឹងបដិវត្តន៍ គឺត្រូវពិនិត្យមើលសភាពការរបស់បដិវត្តន៍ ឬការកសាងកម្លាំង នៅក្នុងកងទ័ព និងពិនិត្យ មើលអំពីបញ្ហាផ្សេងៗ។ ខណៈនោះ ខាត់ បានលើកឡើងថា កម្លាំងរបស់គាត់មានពីរ នាក់ទៀត ១) ឈ្មោះ ផល្លី នាទីអនុសេនាធំ នៅក្នុងកងវរសេនាតូច២៦៥ បច្ចុប្បន្ននៅ ស-២១ ២) ឈ្មោះ គីម នាទីអនុសេនាធំនៅក្នុងវរសេនាតូច​៧០៦ កងពល៧០៣។ ក្រោយពេលពិភាក្សាគ្នាចប់ ឈុន ក៏បានប្រកាសបិទអង្គប្រជុំ។

នៅចុងខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៥​ អង្គការបានផ្លាស់ ប៉េងឡេង ឲ្យមកនៅអង្គភាពវរសេនាតូច១៤៣ ដោយ ប្រគល់ភារកិច្ចឲ្យធ្វើស្រែនៅគោកអំពិល។ ពេលនោះ ប៉េងឡេង បានកសាងកម្លាំងថ្មី ៦នាក់បន្ថែមទៀត ១) ឈ្មោះ ប៉ូច នាទីអនុសេនាធំ បច្ចុប្បន្ននៅ​ ស-២១ ២) ជន​ នៅស-២១ ៣) លន់ នៅស-២១ និង ៤) ឆន នៅស-២១ ៥) កុយ នៅស-២១ ៦) លី នៅស-២១។ បន្ទាប់មក ប៉េងឡេង បានបញ្ចូលអ្នកទាំងអស់នោះចូលជាសមាជិក សេអ៊ីអា។ អំឡុងពេលនោះ ប៉េងឡេង បានដាក់ភារកិច្ចឲ្យអ្នកទាំងនោះធ្វើនៅក្នុង ស-២១ គឺត្រូវ ក្តាប់សភាពការនៅ ស-២១ ប្រសិនបើអង្គការមានវិធានការឃាត់ខ្លួន ចំពោះកម្លាំងក្បត់ បដិវត្តន៍ ថាតើមានអ្នកណាខ្លះ គឺត្រូវរាយការណ៍ទៅគាត់ មួយទៀតត្រូវពង្រីកកម្លាំងនៅ ក្នុងស-២១ ដើម្បីស៊ីរូងផ្ទៃក្នុងនៅស-២១ និងត្រូវបង្ករទំនាស់ក្នុងស-២១។ រហូតដល់ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៧៦ មានឈ្មោះ ប៉ូច បានរាយការណ៍ទៅ ប៉េងឡេង ថា ខ្សែក្បត់ដែល អង្គការចាប់បានភាគច្រើន គឺសុទ្ធតែជាសមាជិកនៅក្នុងមូលដ្ឋានតំបន់២៥ រីឯការកសាង កម្លាំងថ្មីវិញ គឺមិនទាន់ធ្វើបាននោះទេ។ ដល់ខែមីនា ឆ្នាំដដែល មានឈ្មោះ ឆន បានរាយការណ៍ទៅ ប៉េងឡេង ដែរថា ខ្សែក្បត់ដែលអង្គការរកឃើញភាគច្រើនគឺនៅ ក្នុងកងទ័ពកង១៧០ ហើយនៅមូលដ្ឋានបូព៌ា និងនៅមូលដ្ឋានតំបន់២៥។ ម្យ៉ាងទៀត ឆន បានធ្វើសកម្មភាពបំផុសអំពីបញ្ហាមុខមាត់បុណ្យស័ក ដោយនិយាយអំនួតអួតអាងពី បុគ្គលខ្លួន វាយប្រហារដល់អ្នកដទៃ ធ្វើយ៉ាងម៉េចបង្ករទំនាស់ឲ្យបាន ដើម្បីបែកបាក់ សាមគ្គីភាពគ្នា។

រហូតមកដល់ដើមឆ្នាំ១៩៧៧ ប៉េងឡេង​ កសាងកម្លាំងថ្មីបាន ២១នាក់ថែមទៀត រីឯកម្លាំងទាំងអស់នេះ គឺកសាងសម្រាប់ត្រៀមធ្វើសកម្មភាព ក្នុងការវាយ បដិវត្តន៍នាពេលខាងមុខ។ នៅខែមីនា ឆ្នាំដដែលអង្គការត្រូវការកងកម្លាំងរបស់ ប៉េងឡេង​ មកធ្វើការនៅ ស-២១។ ពេលនោះ ប៉េងឡេង បានចាត់តាំងកម្លាំងចាស់របស់ខ្លួន៥នាក់ មានឈ្មោះ វ៉ាង, ជ្រីវ, ម្រ៉ិច, ភន និង ទីម។ ពេលដែលអ្នកទាំង៥នាក់ មកដល់ស-២១ អ្នកទាំងនោះមានភារកិច្ចត្រូវបង្កប់ស៊ីរូងផ្ទៃក្នុងនៅស-២១ និងរាយការណ៍ពីសកម្មភាព របស់បដិវត្តន៍ ដូចដែលធ្លាប់ធ្វើកន្លងមក។ ដល់ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៧ដដែល អង្គការ បានស៊ើបដឹងអំពីសកម្មភាពរបស់ ផល់ ដែលធ្វើការប្រឆាំងនឹងបដិវត្តន៍។ មិនយូរប៉ុន្មាន អង្គការមានវិធានការចាប់ខ្លួន ផល់។  ដោយពេលនោះ ប៉េងឡេង មានការព្រួយបារម្ភ យ៉ាងខ្លាំងពីព្រោះ ផល់ បានធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងនឹងបដិវត្តន៍ជាមួយខ្លួន រហូតដល់ថ្ងៃ អង្គការចាប់ខ្លួន ផល់។ អំឡុងពេលនោះ អង្គការបានចាត់តាំង ប៉េងឡេង ឲ្យសួរចម្លើយ ផល់ ផ្ទាល់ ដើម្បីរកខ្សែរយៈក្បត់ជាមួយគាត់។ ពេលនោះ ប៉េងឡេង មានផែនការ ចំពោះ ផល់ ដោយជម្លៀសគាត់ឲ្យនៅឆ្ងាយពីអ្នកដទៃ ឬត្រូវសួរចម្លើយ និងធ្វើទារុណកម្មគាត់ ឲ្យជ្រុលរហូតដល់ស្លាប់។ ផែនការទាំងនេះ ប៉េងឡេង មិនទាន់បានអនុវត្តផង ថ្នាក់លើក៏ បានចាត់តាំងគាត់ ឲ្យទៅរៀបចំកម្លាំងដើម្បីការពារស្តាត សម្រាប់អង្គការបើកវគ្គរៀនសូត្រ ផ្សព្វផ្សាយ អំពីខ្សែក្បត់របស់ខ្មាំងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧នេះ។ ទន្ទឹមនេះ អង្គការបានអប់រំ ប៉េងឡេង បន្ថែមថា ការការពារនៅស្តាតនេះវាពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដូច្នេះ ប៉េងឡេង ឯង ត្រូវឈរជើងនៅទីនេះជាប្រចាំ ដោយមិនចាំបាច់ទៅណាទៀតទេ។ ពេលនោះ ប៉េងឡេង ក៏បានធ្វើតាមការណែនាំរបស់ថ្នាក់លើ និងបានរៀបចំកម្លាំង ១៥០នាក់ទៀត ក្នុងការការពារទីកន្លែងនោះ។

មួយអាទិត្យក្រោយមក ប៉េងឡេង បាន ឈ្លាតឱកាសមកអង្គភាពរបស់ខ្លួន ដើម្បីពិភាក្សាជាមួយបក្ខពួក អំពីរឿងរ៉ាវ របស់ ផល់ ដែលត្រូវបានអង្គការចាប់ខ្លួន ពីព្រោះថា អំឡុងពេលដែល ប៉េងឡេង ទៅបំពេញ ភារកិច្ចនៅស្តាត ថ្នាក់លើបាននិយាយប្រាប់គាត់ថា អង្គការមានបំណងបញ្ជូន ផល់ ទៅស-២១ ដើម្បីឲ្យស-២១ អ្នកសួរចម្លើយ ផល់ វិញ។ ពេលនោះ ប៉េងឡេង និងបក្ខពួកមាន ការព្រួយបារម្ភ និងស្មុគស្មាញយ៉ាងខ្លាំង ក៏ចាត់វិធានការលួចដោះលែង ផល់ ឲ្យទៅលាក់ខ្លួននៅកន្លែងស្ងាត់ ដើម្បីឲ្យអង្គការរកមិនឃើញ។ បន្ទាប់មក ប៉េងឡេង និងបក្ខពួក បានធ្វើសកម្មភាពនេះបានសម្រេច រីឯ ប៉េងឡេង ក៏វិលត្រឡប់មកស្តាតវិញ។ ទន្ទឹមនេះ អង្គការបានឮដំណឹងថា ផល់ ត្រូវបានបក្សក្បត់ជួយរំដោះ រួចហើយបាន​រៀបចំកម្លាំង តាមចាប់ ផល់ ម្តងទៀត។ មួយរយៈក្រោយមក អង្គការបានស៊ើបដឹងពីកន្លែង ស្នាក់នៅរបស់ ផល់ ហើយបានចាត់តាំងកងកម្លាំងបដិវត្តន៍មួយចំនួនឲ្យទៅចាប់ ផល់។ ពេលនោះ អង្គការបានយក ផល់ ទៅស-២១ ដើម្បីសួរចម្លើយរកបក្ខពួកក្បត់។ ទន្ទឹមនេះ ផល់ បានឆ្លើយសារភាពប្រាប់អង្គការ អំពីខ្សែរយៈក្បត់ សេអ៊ីអា ជាបន្តបន្ទាប់ រហូត ដល់ថ្ងៃមួយ ផល់ បានសារភាពប្រាប់អង្គការថា ប៉េងឡេង ក៏ជាខ្សែរយៈក្បត់ សេអ៊ីអា ប្រឆាំងនឹងបដិវត្តន៍ដែរ។ ភ្លាមៗនោះ អង្គការក៏បានចាត់វិធានការចាប់ ប៉េងឡេង នៅថ្ងៃទី ២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៧។

ដកស្រង់ចេញពីឯកសារលេខ J០០០៤៨

ហូ ថុនា បុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា

ពាក់ ធឿន កើតក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៣ (១៩៥៣ ជាឆ្នាំដែលប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានឯករាជ្យពីប្រទេសបារាំង) និងមានស្រុកកំណើតនៅភូមិបន្ទាយឆ្មាខាងជើង ឃុំបន្ទាយឆ្មា ស្រុកថ្មពួក ខេត្តបាត់ដំបង តែឥឡូវស្ថិតក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ ធឿន មានជីតាឈ្មោះ វ៉ាន់ ដែលជាអតីតមេឃុំបន្ទាយឆ្មា, ឪពុករបស់ធឿន ឈ្មោះ វ៉ាន់ ពាក់ ដែលជាអតីតជំទប់ទី១ ឃុំបន្ទាយឆ្មាក្នុងសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយម និងមានម្ដាយឈ្មោះ ណៅ ហ៊ុន។ ធឿន មានបងប្អូន ១១ នាក់ (ស្រី ៥ ប្រុស ៦នាក់)។ ធឿន គឹជាកូនច្បងក្នុងគ្រួសារ។ ធឿន រៀនបានត្រឹមថ្នាក់ទី ៧ (សម័យដើម) នៅសាលាបន្ទាយឆ្មា ក៏បានឈប់ បន្ទាប់ពីមានព្រឹត្ដិការណ៍រដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេច សីហនុ ឆ្នាំ ១៩៧០។ ក្រោយឈប់ពីការសិក្សា​ ធឿន​ នៅផ្ទះជួយកិច្ចការធ្វើស្រែចម្ការឪពុកម្ដាយរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៧៥។

បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមឡើងកាន់កាប់អំណាច នៅឆ្នាំ ១៩៧៥ ទ្រព្យសម្បត្តិ របស់របរ (ចាន ឆ្នាំង ស្លាព្រា គោក្របី និងមាសប្រាក់ជាដើម) គ្រួសាររបស់ ធឿន ក៏ដូចជាទ្រព្យសម្បត្តិ និងរបស់របររបស់ប្រជាជននៅក្នុងឃុំបន្ទាយឆ្មា ត្រូវបានខ្មែរក្រហមប្រមូលដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជារបស់រួម។ នៅក្នុងឃុំបន្ទាយឆ្មា ខ្មែរក្រហមបានចាត់តាំង ញ៉េប ឱ្យជាអ្នកដឹកនាំ ហើយប្រជាជនត្រូវបានបែងចែកជាបីក្រុម មានក្រុមកុមារ ក្រុមយុវជន និងក្រុមវ័យកណ្ដាល។ ក្នុងក្រុមនីមួយៗត្រូវបានបែងចែកជាក្រុមតូចៗ (ប្រហែល ១០នាក់) និងមានប្រធានក្រុមម្នាក់។ ធឿន ត្រូវបានចាត់តាំងឱ្យនៅក្នុងក្រុមវ័យកណ្ដាល។​ ធឿន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាប់ដៃផ្សំផ្គុំឱ្យរៀបការជាមួយ ប៉េ សួន ដែលនៅពេលនោះ គឺមាន ៦០​គូ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៥។ បន្ទាប់ពីចាប់ដៃការរួច ធឿន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមដកចេញពីក្រុមវ័យកណ្ដាលឱ្យទៅជាកងចល័តឃុំ ដែលមានការងារជាអ្នកភ្ជួរស្រែ ដកស្ទូង និងលើកទំនប់ជាដើម។ នៅរដូវវស្សាឆ្នាំ ១៩៧៦​​ ធឿន ​ត្រូវបានបញ្ជូនឱ្យទៅលើកទំនប់អាងជើងគ្រោះ  និងឆ្នាំ ១៩៧៧ ធឿន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមបញ្ជូនទៅម្ដងទៀត ដែលពេលនោះមានមនុស្សប្រហែល ៥០០០​នាក់ បានចូលរួម ដោយលើកទំនប់ប្រវែងប្រហែល ១០០០ ម៉ែត្រ (នៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ទំនប់អាងជើងគ្រោះត្រូវបានលើកពីរដង ដោយលើកៗទីមួយមានប្រវែងតូច និងទំហំខ្លី មិនអាចស្តុកទឹកបានច្រើន ដូច្នេះទំនប់នេះត្រូវបានលើកម្ដងទៀតនៅឆ្នាំ ១៩៧៧ ហើយទំនប់ជើងគ្រោះអាចស្ដុកទឹកធ្វើស្រែខួបប្រាំងខួបវស្សា មិនខ្វះទឹកនោះទេ)។ បន្ទាប់ពីលើកទំនប់អាងជើងគ្រោះជាលើកទី២​រួច ធឿនត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាត់តាំងឱ្យធ្វើជាប្រធានដែលមានសមាជិក១០នាក់ ដើម្បីមើលការខុសត្រូវទំនប់អាងជើងគ្រោះនោះកុំឱ្យមានការខូចខាត ធ្លុះធ្លាយ​ និងបាក់ជាដើម ហើយក្រៅពីការងារនោះ ធឿន និងកូនក្រុមត្រូវដើរចល័តធ្វើការងារផ្សេងទៀតមានភ្ជួររាស់ ដក់ស្ទូងជាដើម។ ធឿន ក៏ត្រូវបានខ្មែរក្រហមបញ្ជូនឱ្យទៅលើកទំនប់ត្រពាំងថ្មម្ដងម្កាលដែរ។ នៅចុងឆ្នាំ ១៩៧៧ ឪពុករបស់ធឿន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាប់ខ្លួនបន្ទាប់ពីស្រាវជ្រាវឃើញថា ឪពុកធឿន ធ្លាប់ធ្វើការបម្រើឱ្យរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ របស់ លន់ នល់។ នៅពេល ឪពុកធឿន ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ពេលនោះ ធឿន ក៏នៅទីនោះដែរ ប៉ុន្ដែ ធឿន មិនអាចជួយអ្វីដល់ឪពុកបានឡើយ ពីព្រោះ ធឿន ធ្លាប់ឃើញតាលាភ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាប់ខ្លួន ហើយពេលនោះកូនក៏មកជួយ ដូច្នេះខ្មែរក្រហមចាប់ទាំងពីរនាក់ឪពុកកូនយកទៅសម្លាប់ចោល។ ដោយហេតុនឹកឃើញដល់រឿងនោះ ធឿន ក៏មិនហ៊ានជួយឪពុកដោយខ្លាចខ្មែរក្រហមចាប់ខ្លួនសម្លាប់ទាំងពីរនាក់ ដូចតាលាភ និងកូន។ ធឿន បានដឹងថា ឪពុករបស់ខ្លួនត្រូវបានខ្មែរក្រហមយកទៅសម្លាប់នៅបន្ទាយទាហានថ្មពួកចាស់ (ធឿន បានឱ្យដឹងថា ខ្មែរក្រហមបានយកមនុស្សជាច្រើនទៅសម្លាប់នៅបន្ទាយទាហានថ្មពួកចាស់ ដោយក្នុងមួយរណ្ដៅមានមនុស្សយ៉ាងតិច ៥០ ទៅ ៦០នាក់ ដែលត្រូវបានសម្លាប់ ហើយកប់រួមគ្នា)។ នៅចុងឆ្នាំ ១៩៧៨ ធឿនត្រូវគណៈឃុំចាប់ខ្លួនបញ្ជូនទៅសហករណ៍សាលាបន្ទាយឆ្មា ដោយសារការសារភាពរបស់ សេន ថា ធឿន រួមគំនិតលួចជីកដំឡូង (សេន ត្រូវខ្មែរក្រហមចាប់ខ្លួននៅពេលលួចជីកដំឡូង ហើយ សេន​​ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមដាក់ទារុណកម្មសួរចម្លើយ)។ តែជាសំណាងល្អ នៅដើមឆ្នាំ ១៩៧៨ ធឿន ត្រូវបានដោះលែងវិញ បន្ទាប់ពីមានការធានាពី ហាក់ ដែលធ្វើការខាងសេដ្ឋកិច្ចឃុំ ថា ធឿន ជាមនុស្សល្អ ស្អាតស្អំ។ ក្រោយពីការដោះលែង ធឿន ត្រូវបានចាត់តាំងឱ្យធ្វើការងារខាងធ្វើស្រែ និងមើលការខុសត្រូវទំនប់អាងជើងគ្រោះជាធម្មតា។ នៅពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ១៩៧៨ ធឿន, ឃួន និងអាល់ បានផ្ដើមគំនិតរៀបចំគម្រោងការសម្លាប់ខ្មែរក្រហម តែងគម្រោងនោះត្រូវបរាជ័យដោយសារកម្មាភិបាលខ្មែរបានដឹងមុន ដូច្នេះខ្មែរក្រហមបានដេញចាប់ក្រុមរបស់ធឿន។ នៅ ចុងឆ្នាំ ១៩៧៨ ធឿន បានរត់ភៀសខ្លួនចូលប្រទេសថៃ ហើយក្រោយមកក៏បានបម្រើការងារជាទាហានប៉ារ៉ានៅទីនោះ ដើម្បីប្រឆាំងរបបខ្មែរក្រហម។ ចូលបម្រើទាហានប៉ារ៉ា បាន ៤ ខែ ធឿន ក៏លាឈប់ ហើយត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ។

នៅឆ្នាំ ១៩៧៩ បន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមត្រូវបានដួលរលំ ធឿន ក៏បានចូលមកប្រទេសកម្ពុជាវិញ។ នៅពេលមកដល់កម្ពុជាវិញ ធឿន ត្រូវបានកងទ័ពវៀតណាមចាប់ខ្លួន និងឱ្យសារភាព ពីព្រោះរាល់ប្រជាជនដែលចូលទឹកដីថៃ ហើយត្រឡប់មកវិញ គឺកងទ័ពវៀតណាមចាប់ខ្លួន និងតម្រូវឱ្យសារភាព។ ក្រោយសារភាពរួច ធឿន បានទៅជួបជុំក្រុមគ្រួសារ ហើយក្រោយមកមេឃុំថ្មីឈ្មោះ ដឿម បានហៅ ធឿន​ ឱ្យធ្វើគ្រូបង្រៀននៅសាលាបន្ទាយឆ្មា ប៉ុន្ដែ ធឿន បានបដិសេធ ដោយគិតថាឪពុកស្លាប់ដោយសារធ្វើការងាររដ្ឋ ដូច្នេះ ធឿន មិនចង់ធ្វើការងាររដ្ឋនោះទេ។ នៅឆ្នាំ ១៩៨២ ផ្ទះរបស់ប្រជាជននៅក្នុងឃុំបន្ទាយឆ្មាត្រូវបានឆេះខ្ទេចខ្ទីដោយការប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទ័ពខ្មែរក្រហម និងកងទ័ពវៀតណាម។ ប្រជាជននៅក្នុងឃុំ ត្រូវបានជម្លៀសឱ្យទៅរស់នៅក្នុងឃុំសាម៉ន់ និងមួយចំនួនរត់ចូលព្រៃ។ ការរស់នៅក្នុងឃុំសាម៉ន់ គឺវេទនាបំផុតសម្រាប់ ធឿន ពីព្រោះមិនមានដីធ្វើស្រែចម្ការ ប្រជាជនមួយចំនួនក៏រត់ភៀសខ្លួនទៅព្រុំដែន។ ឆ្នាំ ១៩៨៨ ធឿន បានរត់ទៅរស់នៅជំរំសាយធូ។ នៅជំរំសាយធូ ធឿន បានចូលរៀនអក្សរ និងរៀនខាងបច្ចេកទេស ជំនាញខាង គ្រឿងម៉ាស៊ីន (ឡាន, ម៉ូតូ និងគោយន្តជាដើម) ហើយបានក្លាយជាគ្រូបង្រៀនខាងបច្ចេកទេសបង្រៀនដល់ជនពិការនៅទីនោះ។ ឆ្នាំ ១៩៩១ ធឿន បានចាក់ចេញពីជំរំសាយធូ មករស់នៅស្រុកកំណើតវិញ បន្ទាប់សង្រ្គាមត្រូវបានផុតរលុតក្នុងតំបន់នោះ។  ទៅដល់ភូមិវិញ ធឿន បានរស់នៅលើទឹកដីចាស់របស់ខ្លួន ជាមួយនឹងគ្រួសារ និងធ្វើការងារជាអ្នកស្រែចម្ការ។​ នៅឆ្នាំ ២០០៣ ធឿន ត្រូវបានជ្រើសរើសពីចាស់ទុំនៅក្នុងភូមិឱ្យធ្វើជាមេភូមិបន្ទាយឆ្មាខាងជើង ពីព្រោះអ្នកភូមិគិតថា ជីតា និងឪពុករបស់ ធឿន គឺជាអ្នកបម្រើការងារដឹកនាំភូមិឃុំបានល្អ ហើយ ធឿន នៅជាមេភូមិរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។ សព្វថ្ងៃ ធឿន​ មានកូន បី នាក់(ស្រី២ ប្រុស១) និងរស់នៅក្នុងជីវភាពសមរម្យជាមួយគ្រួសារ។ រាល់ពេលបុណ្យទានម្ដង ធឿន និងគ្រួសារតែងធ្វើបុណ្យដើម្បីឧទ្ទិសកុសលដល់បុព្វការីជន ជាពិសេសឪពុកដែលបានស្លាប់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។

ឃាង សេងហឿន បុគ្គលិកស្ម័គ្រចិត្តមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា

ជាមួយវ័យជរា រស់នៅតែម្នាក់ឯង នៅភូមិលំទងចាស់ ឃុំលំទងចាស់ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ យាយ រីប ហឿន មានវ័យ៧៣ឆ្នាំហើយ។ ប្តីរបស់យាយ ហឿន បានស្លាប់​តាំងពីបីឆ្នាំមុនម៉្លេះ ហើយកូនៗប្រុសស្រីទាំង៧នាក់របស់គាត់បានរៀបការ និងរស់នៅបែកពី​គាត់​អស់​ហើយ។ យាយបានរៀបរាប់ពីដំណើរជីវិតដែលបានឆ្លងកាត់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម​ថា៖

ក្រោយឆ្នាំ១៩៧០​ បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្តេច សីហនុ ការទម្លាក់គ្រាប់បែក បាន​កើត​មានឡើងស្ទើរគ្រប់ទីកន្លែង។ សំឡេងយន្តហោះបានធ្វើឲ្យប្រជាជនគ្រប់គ្នាមានការភ័យ ខ្លាច អ្នកខ្លះបានរត់ចោលផ្ទះសម្បែង ដោយសារតែភិតភ័យនឹងសំឡេងលាន់កងរំពងរបស់​ម៉ាស៊ីន​យន្តហោះ។ ពេលនោះ គាត់និងប្តីឈ្មោះ ហ៊ីន បានសម្រេចចិត្តចេញពីផ្ទះគាត់ទៅរស់ នៅក្នុងទឹកដីថៃ ដែលស្ថិតនៅជាប់នឹងព្រំដែនខ្មែរវិញ។ ប៉ុន្តែរយៈពេលមួយខែក្រោយមក ថៃ​បានបញ្ជូនគាត់ និងប្តីមកស្រុកកំណើតវិញ ប​ន្ទាប់ពីការទម្លាក់គ្រាប់បែកបានស្ងប់ស្ងាត់ យាយ ហឿន និងប្តីបានប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការធម្មតាវិញ។ ប៉ុន្តែរឿង​ដែលគួរឲ្យសោកស្តាយនោះ គឺឪពុកម្តាយរបស់គាត់ បានស្លាប់ក្នុងអំឡុងពេលដែលមានការ​ទម្លាក់​គ្រាប់បែកនោះ។

នៅឆ្នាំ១៩៧៣ ប្តីរបស់យាយ ហឿន និងបងប្រុសរបស់គាត់ ឈ្មោះ រី តាប់ បានស្ម័គ្រ ចិត្តធ្វើជាទាហាន លន់ នល់។ ប្តីរបស់គាត់ចូលធ្វើទាហានមិនបានប៉ុន្មាន ក៏មានជំងឺគ្រុនចាញ់ ហើយត្រូវអង្គភាពបញ្ជូនមកផ្ទះវិញ។ ក្រោយមក គាត់និងប្តីបានផ្លាស់ទៅរស់នៅខេត្ត​សៀមរាប។

នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមបានជ័យជម្នះ និងគ្រប់គ្រងប្រទេស តន្ត្រី សិល្បៈ សាសនា ទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណី ត្រូវបានខ្មែរក្រហមហាមឃាត់​ ហើយក៏ជាពេលដែលកូនត្រូវបែកពី​ឪពុកម្តាយ ប្រពន្ធបែកពីប្តី គឺស្ទើរតែគ្រប់គ្រួសារបានបែកបាក់គ្នា។ ប្រជាជនដែលរស់នៅ​តាមទីក្រុង ទីប្រជុំជននានា ត្រូវខ្មែរក្រហមជម្លៀសចេញឲ្យទៅតាមទីជនបទ  ដោយយក​លេស​ថា អាមេរិកាំងនឹងមកទម្លាក់គ្រាប់បែក។ ប្រជាជនត្រូវបង្ខំឲ្យចាកចេញពីផ្ទះសម្បែង ដោយមិនបានយកអ្វីទៅជាប់នឹងខ្លួនច្រើននោះទេ ព្រោះគិតថា នឹងបានត្រឡប់មកផ្ទះវិញ ក្នុង​រយៈពេលបីថ្ងៃក្រោយ។

ជាក់ស្តែង យាយ ហឿន និងគ្រួសារត្រូវខ្មែរក្រហមជម្លៀសឲ្យទៅរស់នៅស្រុក ក្រឡាញ់ ដោយធ្វើដំណើរតាមរថយន្ត និងថ្មើរជើង។ យាយ​ ហឿន បានឲ្យដឹងថា គាត់ត្រូវធ្វើ ដំណើរ​ទាំង​ថ្ងៃ​ទាំងយប់ ដោយមានតែអាហារបន្តិចបន្តួចហូបប៉ុណ្ណោះ។ ទៅដល់ស្រុក ក្រឡាញ់ អង្គការ​បានបែងចែកប្រជាជនទៅតាមក្រុមរៀងៗខ្លួន ដោយឡែកយាយ ហឿន ត្រូវ​អង្គការ​ចាត់ឲ្យ​​ចូលកងនា​រីធ្វើស្រែ។ ប៉ុន្មានខែក្រោយមក ប្តីរបស់យាយ ហឿន ត្រូវបាន អង្គការនាំទៅសួរចម្លើយទាក់ទងនឹងទាហាន លន់ នល់។ យាយ ហឿន បានឲ្យដឹងថា ប្តីរបស់ គាត់ពេលនៅស្រុកក្រឡាញ់មិនបានប្រើឈ្មោះដើមទេ គឺប្តីរបស់គាត់បានប្តូរឈ្មោះថ្មី​ (មក ដល់សព្វថ្ងៃគាត់មិនចាំឈ្មោះ​ថ្មីរបស់ប្តីគាត់ទេ)។​ ប្តីរបស់គាត់ តាហ៊ីន ត្រូវបានអង្គការ​បញ្ជូ​នទៅ​សួរចម្លើយនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ (តំបន់៥) និងក្រោយមកបានដោះលែងមកវិញ ដោយ​រកមិនឃើញឈ្មោះប្តីរបស់គាត់ពាក់ព័ន្ធជាមួយអតីតទាហាន លន់ នល់។ ប៉ុន្តែបង ប្រុសរបស់​យាយ ហឿន ឈ្មោះ រី​ តាប់ មិនមានវាសនារួចជីវិតដូចប្តីគាត់ទេ។ បងប្រុសរបស់ គាត់ត្រូវ​អង្គការ​ចាប់បញ្ជូនមកភ្នំពេញ ទាក់ទងនឹងអតីតភាពជាទាហាន លន់ នល់។ មួយខែក្រោយ​មក ទើបគាត់ដឹងថា បងប្រុសរបស់គាត់ត្រូវបានអង្គការយកទៅសម្លាប់។

នៅឆ្នាំ១៩៧៧ តាហ៊ីន ត្រូវបានអង្គការបញ្ជូនឲ្យទៅធ្វើការនៅកងចល័ត ខេត្តកំពង់ធំ ដែលត្រូវទៅលើកទំនប់១មករា។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក យាយ ហឿន ត្រូវរស់នៅឆ្ងាយពីប្តី រហូតដល់របបខ្មែរក្រហមដួលរលំ។ អំឡុងពេលរស់នៅតែម្នាក់ឯង យាយ ហឿន កើត មានជំងឺផ្លូវចិត្តដែលគាត់ត្រូវរស់នៅឆ្ងាយពីប្តី ម្យ៉ាងទៀត គាត់ត្រូវធ្វើការ​ទាំងយប់ ទាំងថ្ងៃ និងហូបមិនគ្រប់គ្រាន់ រហូតដល់គាត់ធ្លាក់ខ្លួនឈឺជាទម្ងន់។ ពេលនោះ ម្រាមដៃរបស់គាត់ ក៏កើតពិស ជាហេតុធ្វើឲ្យគាត់មិនអាចទៅធ្វើការបាន។ អង្គការបានហៅយាយ ហឿន ទៅ​សាកសួរ និងបានពិនិត្យឃើញថាគាត់ពិតជាឈឺ ទើបអនុញ្ញាតឲ្យឈប់សម្រាក។ អំឡុងពេល​គាត់សម្រាកព្យាបាលជំងឺ មេកងនារីរបស់គាត់តែងតែយករបបអាហារមកឲ្យគាត់ហូប។ ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃក្រោយមក អង្គការបានហៅមេកងនារីនោះទៅរៀនសូត្របាត់ដោយមិនដឹងពីមូល​ហេតុ ហើយចាប់តាំងពីថ្ងៃនោះមកគាត់មិនដែលឃើញមេកងនារីនោះត្រឡប់មកវិញទេ។ គាត់​បានត្រឹមតែឮពាក្យចចាមអារាមថា អង្គការបានចោទថា មេកងនារីនោះ ក្បត់នឹងអង្គការ។ ដោយឈឺនឹងជំងឺពិសដែលកើតនៅម្រាមដៃគាត់ខ្លាំងពេក យាយ ហឿន បានសម្រេចចិត្ត​កាត់ម្រាមដែលកើតពិសនោះចោលតែម្តង។

ក្រោយរបបខ្មែរក្រហមបានដួលរលំ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ប្តីរបស់យាយបានត្រឡប់មករក​យាយវិញ និងនាំគ្នាទៅរស់នៅក្នុងទឹកដីថៃអស់រយៈពេល២ឆ្នាំ។ អំឡុងពេលនោះ យាយ និងប្តីប្រកបរបរបោចវល្លិ៍ បាញ់សត្វ និងកាប់ឈើលក់។ បន្ទាប់ពីស្ថានការណ៍វាយប្រយុទ្ធគ្នា​ស្ងប់​ស្ងាត់បន្តិច យាយ ហឿន និងប្តីបានត្រឡប់មកនៅស្រុកអន្លង់វែង ដែលជាតំបន់កាន់កាប់​រ​បស់​កម្លាំងខ្មែរក្រហមដែលនៅសេសសល់ ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ តាម៉ុក។ យាយ ហឿន បានឲ្យដឹងថា តាម៉ុក គ្រប់គ្រងតំបន់អន្លង់វែង ចំណែកប្រជាជនរស់នៅ ប្រកបរបរ​ធ្វើស្រែចម្ការធម្មតា ប៉ុន្តែមិនតឹងរ៉ឹងដូចមុនទេ។ បន្ទាប់មក ប្តីរបស់គាត់ តាហ៊ីន ក៏បានចូល​បម្រើបម្រើកងទ័ព តាម៉ុក។

យាយ ហឿន បានឲ្យដឹងថា តាម៉ុក គ្រប់គ្រងតំបន់អន្លង់វែង និងមិនមានជម្លៀស​ប្រជាជន​ទៅណាទេ។ នៅពេល នោះ ការប្រយុទ្ធគ្នាជាមួយកងទ័ពវៀតណាមមិនទាន់បញ្ចប់​ទេ និងបានបង្កឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់។ មិនយូរប៉ុន្មាន ប្តីរបស់គាត់បានធ្លាក់ខ្លួនឈឺ ហើយក៏លាឈប់ពីកងទ័ព និងត្រឡប់មករស់នៅជាមួយគាត់នៅភូមិវិញ។

រិន រចនា និសិ្សតឆ្នាំទី៤ នៃសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ

ង៉ែត អឿង មានអាយុ២៥ឆ្នាំ ភេទប្រុស មានស្រុកកំណើតនៅភូមិស្វាយរលំ ឃុំស្វាយរលំ ស្រុក២០ ភូមិភាគនិរតី។ អឿង បានចូលបដិវត្តន៍ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧២ និងមាន​តួនាទីជាយុទ្ធជន តំបន់២៥។ ឆ្នាំ១៩៧៣ អឿង បានចូលបក្ស​ពលករវៀតណាមប្រឆាំង នឹងអង្គការ។ អឿន បានធ្វើសកម្មភាពឃោសនាឲ្យប្រជាជន និងយុទ្ធជនបាត់​ជំនឿ​ទុក​ចិត្ត​ លើអង្គការ ដោយប្រើវិធីបង្ករទំនាស់ក្នុងអង្គភាពទ័ព មន្ទីរពេទ្យ និងឃោសនាឲ្យយុទ្ធជន​ដើរហើរដោយសេរី និងបំផ្លិចបំផ្លាញសម្ភារផ្សេងៗ។ ​កំណត់ហេតុ​អំពីប្រវត្តិរបស់ ង៉ែត អឿង មានចំនួនសរុប៥០ទំព័រ ដែលបានរៀបរាប់​អំពីសកម្មភាព​ប្រឆាំង​អង្គការ ចាប់តាំង​ពីឆ្នាំ​១៩៧២ រហូតដល់ថ្ងៃអង្គការចាប់ខ្លួន។

ខាងក្រោមនេះ គឺជាសេចក្តីសង្ខេបដែលដកស្រង់ចេញពីសេចក្តីកំណត់ហេតុប្រវត្តិ​របស់ ង៉ែត អឿង ៖

នៅឆ្នាំ១៩៧២ អឿង បានចូលបដិវត្តន៍នៅភូមិប្រាសាទ ឃុំប្រាសាទ ស្រុក១៦ តំបន់២៥ ដោយអ្នកនាំចូលមានឈ្មោះ ស្រ៊ន នាទីលេខាស្រុក១៦។ ក្រោយពេល អឿង ចូលបដិវត្តន៍រួចមក គាត់មាននាទីជាមេក្រុមកងអនុសេនាតូច ក្រោយមកនៅកងអនុសេនា​ធំ។ កាល អឿង ចូលបដិវត្តន៍ដំបូង អ្នកដែលទទួលខុសត្រូវលើគាត់មានឈ្មោះ អុល នាទីលេខាអង្គភាពស្រុក១៦។ បន្ទាប់មក អង្គភាពស្រុកនេះ​ ត្រូវបានអង្គការរៀបចំជាមួយ​កងវរសេនាតូច១២៧ ប្រចាំតំបន់២៥ ដោយមានអ្នកដឹកនាំឈ្មោះ លាត នាទីលេខា​វរសេនាតូច១២៧។ ក្រោយមកអង្គភាព វរសេនាតូច១២៧នេះ  ត្រូវបានតំបន់២៥ ប្រគល់​ឲ្យ​មកនៅក្នុងវរសេនាធំ ២៦៨ ដែលមានឈ្មោះ សុន ជាអ្នកដឹកនាំ និងស្ថិតក្រោមការ​គ្រប់គ្រងរបស់​កង​ពល១២។

ប្រវត្តិសកម្មភាពជាខ្សែចង្វាក់ចាត់តាំងក្បត់

កន្លងមក អឿង ធ្លាប់ស្ថិតនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់ សុន  ប៉ុន្តែ សុន មិនដែល បានទាក់ទងជាមួយ អឿង ទេ។ រហូតដល់អង្គការបានចាត់តាំងឲ្យអង្គភាពអនុសេនា ធំរបស់ អឿង ទៅបោះខ្សែត្រៀមនៅសមរភូមិកោះក្របីក្រោម ទើប សុន បានហៅ អឿង ទៅសួរអំពីសភាពការណ៍នៅក្នុងអង្គភាព និងសមរភូមិយ៉ាងដូចម្តេចដែរ? ពេលនោះ អឿង បានឆ្លើយថា នៅក្នុងសមរភូមិមានសភាពការណ៍ល្អប្រសើរ រីឯបងប្អូននៅក្នុងខ្សែត្រៀម មានសភាពធម្មតា ចំណែកឯស្បៀងអាហារវិញ មានការខ្វះខាតម្តងម្កាលដែរ។ លុះដល់​ពេលល្ងាច ក្នុងថ្ងៃដដែល សុន បាននិយាយណែនាំ និងអូសទាញគោលជំហររបស់ អឿង ដោយបានលើកហេតុផលជាច្រើនមកនិយាយបញ្ជាក់ប្រាប់ អឿង ថា ត្រូវខិតខំពង្រឹង គោលជំហរ ប្រយុទ្ធឲ្យខ្លាំងក្លា និងខិតខំកសាងខ្លួនឲ្យបានល្អ។ ពេលនោះ សុន បានសួរ អឿង បន្ថែមទៀតថា តើសព្វថ្ងៃ អឿង ពេញចិត្តនឹងតួនាទីរបស់ខ្លួនដែរឬទេ? ប្រសិន បើមិនទាន់ពេញចិត្តទេ  គាត់នឹងបញ្ចូល អឿង ឲ្យចូលបក្សពលករវៀតណាម។ ពេលនោះ អឿង បានឆ្លើយថា ប្រសិនបើ សុន ឯងឲ្យខ្ញុំធ្វើអ្វីក៏ខ្ញុំព្រមធ្វើដែរ។ នៅពេល សុន ឮដូច្នេះ ក៏បញ្ចូល អឿង ក្នុងបក្សពលករវៀតណាម និងបានបង្កើតកម្មវិធីប្រកាសជាផ្លូវការ ហើយអ្នកដែលត្រូវបានបញ្ចូលជាបក្ស​ពលករ​វៀត​ណាមកាលនោះ មានចំនួន១០នាក់។ អឿង បានចូលជាបក្សពលករវៀតណាមចាប់តាំងពីពេលនោះមក។ ក្រោយ​ពីបាន​បញ្ចូល​អ្នកទាំងនោះ ជាសមាជិកពេញសិទ្ធិរបស់បក្សពលករហើយ សុន​ និង លាត បាន​ប្រគល់ភារកិច្ចឲ្យអ្នកទាំងនោះធ្វើ គឺត្រូវបង្កប់ខ្លួននៅក្នុងជួរបដិវត្តន៍ កសាង និង​សម្រប​ខ្លួន​ឲ្យអង្គការមានទំនុកចិត្ត។ ក្រោយមក សុន និង លាត បានបង្ហាត់បង្រៀនអ្នកទាំងនោះ​ឲ្យចេះរបៀបរបបនៃការអូសទាញសមាជិកថ្មី ដូចជា ៖ ត្រូវសង្កេតមើលអត្តចរិកពីសង្គម​ចាស់ និងប្រវត្តិសកម្មភាព តើអ្នកទាំងនោះមានគោលជំហរ​ខ្សោយឬខ្លាំង។ ប៉ុន្តែត្រូវប្រុង​ប្រយ័ត្ន​ចំពោះការកសាងយុទ្ធជន ឬកម្មាភិបាលណាដែល​មាត់រអិល ពីព្រោះខ្លាចបែក​ការនាំឲ្យ​មានគ្រោះថ្នាក់ដល់ក្រុមយើង។ បន្ទាប់ពីបាន​ណែនាំរួចហើយ សមាជិកទាំងអស់​ក៏បំបែកគ្នាទៅតាមកន្លែងរៀងៗខ្លួន ចំណែក អឿង ក៏ត្រឡប់ទៅអង្គភាពរបស់ខ្លួនដែរ។ លុះព្រឹកស្អែក អឿង បានចេញទៅខ្សែត្រៀម សមរភូមិកោះក្របី។ រយៈពេលបីថ្ងៃក្រោយ​មក អឿង បានរងរបួសហើយបាន​សម្រាក​ព្យាបាលនៅពេទ្យតំបន់២៥។ អស់រយៈពេល​ជាងពីរខែក្រោយមក របួសរបស់ អឿង បានជាសះស្បើយហើយបានវិលត្រឡប់មក​អង្គភាព​វិញ។ ក្រោយពេលមកដល់ខ្សែ​ត្រៀមវិញ បានរយៈពេលជាងដប់ថ្ងៃ អឿង ក៏ត្រូវ​របួស​ម្តងទៀត ហើយបានសម្រាកព្យាបាលនៅពេទ្យអស់រយៈពេលជាងបីខែ នៅអំឡុង​ ឆ្នាំ១៩៧៣។ ក្រោយពីបានជាសះស្បើយពីរបួស អឿង ក៏ត្រឡប់មក​អង្គភាព​ដើមវិញ។ ប៉ុន្តែ​ពេលនោះ អឿង បានមកសម្រាកនៅវត្តឬស្សីស្រុក ដោយមាន​នាទីជា​មេបញ្ជាការកង​អនុសេនាតូច។ ក្រោយពីសម្រាកបានរយៈពេលបីថ្ងៃ អង្គភាពរបស់ អឿង ត្រូវបានអង្គការ​ចាត់​តាំង​ឲ្យត្រៀមវាយខ្មាំងនៅសមរភូមិវត្តកណ្តាល​ នៅ​កោះ​អន្លង់ចិន។ ក្រោយពីចូល​វាយ​នៅ​សមរភូមិបានប្រាំបីថ្ងៃ អឿង បានរងរបួស ហើយអង្គភាពក៏បានបញ្ជូនគាត់ឲ្យទៅ​សម្រាក​នៅពេទ្យព្រែកថ្មី តំបន់២៥។ អឿង បានសម្រាកព្យាបាល​នៅ​ពេទ្យរយៈ​ពេល​ជិតបីខែ​ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៤។ នៅអំឡុង​ពេល​ដែល អឿង សម្រាក​នៅ​ពេទ្យព្រែកថ្មី គាត់​បាន​ទាក់ទងជាមួយឈ្មោះ ថៃ និង ប៉េង ដែលបានសម្រាកនៅពេទ្យ​ជាមួយគ្នា។ មូល​ហេតុដែល អឿង ទាក់​ទង​ជា​មួយ ថៃ និង ប៉េង បាន​ គឺនៅពេលដែលអ្នកទាំងពីរបាន​បបួល អឿង ចេញពី​បន្ទប់មកអង្គុយនៅខាងក្រៅជជែកគ្នាលេងអំពីការស្នាក់នៅ និងការ​ហូប​​ចុកនៅក្នុងមន្ទីរ​ពេទ្យថា មិនដែលមានសម្លរ ឬបាយហូបឆ្ងាញ់ទេ។ ចំពោះថ្នាំ​ព្យា​បាល​វិញ គឺមានត្រឹមតែ​ថ្នាំអាចន៍​ទន្សាយតែប៉ុណ្ណោះ ជួនកាលផឹកថ្នាំនោះហើយ ធ្វើឲ្យឈឺ​ក្បាល វិលមុខ រាគអាចម៍ និងឈឺធ្ងន់លើសដើមទៅទៀត។ ពេល​នោះ អឿង, ថៃ និង ប៉េង បានរៀបចំផែនការ និងធ្វើសកម្មភាពឲ្យ​ចលាចលនៅ​ក្នុងមន្ទីរពេទ្យដើម្បីឲ្យបក្សពិបាក​ដោះ​ស្រាយ។ បន្ទាប់មក អឿង ត្រូវបានប្រធានមន្ទីរពេទ្យ​ព្រែកថ្មី បញ្ជូនគាត់ឲ្យទៅ​សម្រាក​នៅពេទ្យតាកុកវិញ ទើបការទាក់ទងជាមួយ ថៃ និង ប៉េង បានដាច់ខ្សែរយៈ។

ក្រោយពេលចេញពីមន្ទីរពេទ្យ អឿង បានវិលត្រឡប់មកអង្គភាព​វិញ។ អឿង សម្រាកនៅអង្គភាពបានប្រហែលបួនថ្ងៃ ក៏ត្រូវបានឈ្មោះ មុយ នាទីប្រធាន​អនុសេនា​ធំ ចាត់តាំងគាត់ឲ្យទៅសមរភូមិម្តងទៀត។ ក្រោយពេល អឿង បានចូល​សមរភូមិ​រយៈពេល​ជាងដប់ថ្ងៃមក ​វរសេនា​​តូច​១២៧ បានផ្លាស់មកស្នាក់នៅខាង​ក្រោយ​វត្ត​ចំពុះក្អែក​ចម្ងាយ​ប្រហែល​មួយ​គីឡូ​ម៉ែត្រ​ពីព្រែកប្រាវិញ។ អឿង បានសម្រាក​នៅទីនោះមិនបានប៉ុន្មានថ្ងៃ​ផង ក៏ស្រាប់តែ ប៉េង បានណាត់ជួបគាត់ រួមជាមួយបក្ខពួកប្រាំបួន​នាក់ទៀត ដើម្បី​ដាក់ផែនការ​លប​បាញ់អង្គភាព​រាយមីន។ បន្ទាប់ពីបានដាក់ផែនការរួច​រាល់​ហើយ ប៉េង, អឿង និង គ្រុយ (នាទីស្នង​ការកងអនុសេនាតូច) បានចេញ​ដំណើរទៅ​តាមកងទ័ព។ ពេលនោះ អឿង, ប៉េង និង គ្រុយ បានរៀបចំខ្សែត្រៀម ហើយមិនយូរ​ប៉ុន្មានអង្គភាពរាយ​មីន​ក៏មកដល់ និងបានវាយប្រយុទ្ធគ្នាមួយសន្ទុះបណ្តាលឲ្យអង្គភាព​រាយ​មីនស្លាប់ម្នាក់ និង​របួស​ធ្ងន់ម្នាក់ ចំណែក​បក្ខពួករបស់ អឿង ក៏ត្រូវរបួសស្រាលម្នាក់​ដែរ។ ក្រោយពេល​ធ្វើសកម្មភាពរួចហើយ អឿង ក៏បានវិលត្រឡប់មកអង្គភាពវិញ។ សម្រាកបានមួយយប់ អង្គការបានចាត់តាំង អឿង និងសមាជិកក្នុងអង្គភាពទាំងមូលឲ្យរៀបខ្សែត្រៀម​នៅ​សមរភូមិកោះក្របី​លើ (ជាប់ទន្លេបាសាក់)។ បន្ទាប់ពី អឿង ចូលប្រយុទ្ធនៅសមរភូមិបាន​រយៈពេលពីរថ្ងៃ គាត់ក៏រងរបួស ហើយបានសម្រាកព្យាបាលនៅពេទ្យព្រែកតាកុក។

អឿង បានសម្រាកព្យាបាលនៅពេទ្យព្រែកតាកុកអស់រយៈពេលជាងមួយខែ ទើប​គណៈមន្ទីរពេទ្យបានប្រកាសជ្រើសរើសអ្នករបួសណាដែលមានលទ្ធភាពអាចដើរបាន ឲ្យ​ទៅ​ចូលរួម​កម្មពិធីបុណ្យនៅកោះធំ។ ក្រោយពីប្រកាសរួច អង្គការបានយកកាណូតមកដឹក​អុ្នក​រ​បួស​​មួយ​ចំនួនទៅចូលរួមពិធីបុណ្យនោះ។ ពេលទៅដល់កន្លែង អឿង បានឮអង្គការ​ឧទ្ទេស​នាមថា អង្គភាពវរសេនាតូច១២៧ នឹងប្រគល់ឲ្យកងពល១២ ជាអ្នកគ្រប់​គ្រងវិញ។ ក្រោយពីអង្គការប្រកាសឧទ្ទេសនាមរួចហើយ ពិធីបុណ្យនោះក៏ត្រូវ​បានបញ្ចប់ រីឯអ្នកដែល​ទៅ​ចូល​រួមបានវិលត្រឡប់មកមន្ទីរពេទ្យវិញ។

​ក្នុងអំឡុងពេល អឿង សម្រាកនៅពេទ្យរយៈពេលជាងដប់ថ្ងៃ អឿង បានទាក់ទងជា​មួយឈ្មោះ វ៉ែន និង សូត្រ ដើម្បីប្រជុំដាក់ផែនការប្រឆាំងបដិវត្តន៍ នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ។ ខ្លឹមសារប្រជុំ ៖ គឺធ្វើសកម្មភាពបំផុសបំផុលអ្នកជំងឺទាំងអស់ដែលសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យ​ឲ្យមានទំនាស់ជាមួយបុគ្គលិកពេទ្យ ឬគណៈពេទ្យ និងលើកជាបញ្ហា​​ចំពោះបុគ្គលិកពេទ្យ អំពីកង្វះអនាម័យ និងមិនយកចិត្តទុកដាក់មើលថែអ្នកជំងឺ ចំណែក​ម្ហូបអាហារវិញ គឺមិន​ដែលមានម្ហូបឆ្ងាញ់ទេ។ ចំពោះផែនការខាងលើនេះ អ្នកទាំង​បីនាក់​អនុវត្តបានសម្រេច ហើយ​បានធ្វើសកម្មភាពអុកឡុក នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យនេះជា​បន្ត​បន្ទាប់។

រហូតដល់ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៤ ជំងឺរបស់ អឿង បានជាសះស្បើយ ហើយ​បានវិលត្រឡប់មកអង្គភាពវិញ។ អឿង សម្រាកនៅអង្គភាពបានមួយរយៈ ក៏ត្រូវបាន​ឈ្មោះ ប៉ាវ នាទីសមាជិកវរសេនាតូច១២៧ បានចាត់តាំងគាត់ឲ្យទៅសមរភូមិវត្តឬស្សី​ស្រុក។ ក្រោយពីចូលសមរភូមិបានរយៈពេលប្រាំពីរថ្ងៃ អឿង បានត្រូវរបួស ហើយ​អង្គភាព​ពេទ្យបានបញ្ជូនគាត់ឲ្យទៅសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យព្រែកថ្មី។ អឿង បានសម្រាកនៅទីនោះ រយៈពេលជិតបីខែ នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៥។ បន្ទាប់ពីរបួសបានជា​សះស្បើយហើយ អឿង ក៏វិលត្រឡប់ទៅអង្គភាពវិញ។ អង្គការបានរៀបចំ ​ អឿង ឲ្យឡើងនាទីជាសមាជិក​កងអនុសេនាធំ។ បន្ទាប់មក អង្គការបានចាត់តាំង អឿង ឲ្យចូលទៅសមរភូមិដងទន្លេ​មេគង្គ។ ក្រោយពេលទៅដល់សមរភូមិ អឿង​ និងអង្គភាពទាំងមូលបានចូលវាយខ្មាំងជា​បន្តបន្ទាប់ រហូតបានរំដោះសមរភូមិដងទន្លេមេគង្គនេះបានជាស្ថាពរ។

លុះដល់ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧៥ អង្គភាពបានចាត់តាំង អឿង ឲ្យទៅរៀននៅសាលា​បច្ចេកទេសរបស់កងពល១២ នៅម្តុំភូមិកំពង់ស្វាយកណ្តាល និងវត្តទួលសង្កែ (ស្រុក​កោះធំ)។ ក្រោយពេល អឿង រៀននៅសាលាបច្ចេកទេសនេះបានមួយខែ អង្គការបាន រំសាយសាលានេះ រីឯអ្នកដែលទៅចូលរៀ​នក៏វិលត្រឡប់មកអង្គភាពរៀងៗខ្លួនវិញ។ នៅ​ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៥ ឈ្មោះ សុន បានធ្វើការណែនាំ អឿង និងសមាជិកបក្សពលករ​វៀតណាម​៤១នាក់ទៀត ឲ្យស្គាល់គ្នាដើម្បីធ្វើការទាក់ទងនៅថ្ងៃខាងមុខ។ ក្រោយពេល​ធ្វើការណែនាំរួចហើយ សុន បានប្រកាសបិទអង្គប្រជុំ។

សកម្មភាពជាក់ស្តែងរបស់ អឿង និងបក្ខពួកពេលនោះ

សកម្មភាពមុនរំដោះ ៖

១) បំផុសទំនាស់នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ

២) បង្ករបក្ខពួកបំផុសទំនាស់នៅក្នុងអង្គភាពជាបន្តបន្ទាប់

៣) សេរី​ ប្រើអាជ្ញាដាក់យុទ្ធជន និងកម្មាភិបាលខាងក្រោមជាញឹកញាប់

សកម្មភាពក្រោយរំដោះ ៖

១) បំផុសយុទ្ធជន និងកម្មាភិបាលថ្នាក់ក្រោម ឲ្យសេរី ភ្លើតភ្លើនទៅតាមសម្ភារល្អៗ លើសរបបអង្គការកំណត់

២) បំផុសទំនាស់ជាមួយអង្គភាពនារី និងឃាត់ចាប់គេទុកជាញឹកញាប់

៣) សើររើដើរហើរ ទាក់ទង បង្ករបក្ខពួក បង្ករទំនាស់ ធ្វើឲ្យបក្សពិបាកដោះស្រាយ​ជាបន្ត បន្ទាប់។

ក្រោយពេលធ្វើសកម្មភាពដូចខាងលើរួចមក សុន បានចាត់តាំង អឿង និងបក្ខពួក ឲ្យទៅនៅក្នុងអង្គភាពវរសេនាតូច៣១៣ វរសេនាធំ៣១ កងពល៧០៣ថ្មីវិញ។​ ប៉ុន្តែមុននឹង​ទៅ​​អង្គភាព​ថ្មី សុន បានហៅ អឿង និងបក្ខពួកមកណែនាំជាសម្ងាត់ ដែលមានខ្លឹមសារ​ដូច​តទៅ ៖ ត្រូវក្តាប់សកម្មភាពឲ្យបានណែនមុន​នឹងធ្វើសកម្មភាពអ្វីមួយ ហើយត្រូវប្រុង​ប្រយ័ត្ន​ចំពោះ​យុទ្ធជន​ ឬកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម ព្រោះអង្គការកំពុងតាម​ដាន​បក្ខពួកយើង។ ក្រោយពេលធ្វើការណែនាំរួចហើយ សុន​ បានឧទ្ទេសនាម អឿង និងបក្ខពួកទៅកាន់​អង្គភាពថ្មីដើម្បីធ្វើការទាក់ទងស្គាល់គ្នា។​ កាលនោះមានឈ្មោះ អុល គ្រប់គ្រងនៅ​អង្គភាព​វរសេនាតូច៣១៣។ ក្រោយពេល អឿង បានរស់នៅក្នុងអង្គភាពថ្មីនេះបានមួយរយៈ ក៏ស្រាប់តែបានជួប សុន នៅម្តុំវិមានឯករាជ្យ និងបានពិភាក្សាអំពីសភាពការផ្ទៃក្នុង​ខ្លះៗ។ ពេលនោះ សុន បានប្រាប់ អឿង ថា នៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខាងមុខ​នេះ នឹងរៀបចំធ្វើ​បាតុកម្ម និងវាយបដិវត្តន៍ ហើយបច្ចុប្បន្ននេះកំពុងរៀបចំរបបថ្មីមួយ​ទៀត។ បន្ទាប់ពី​ពិភាក្សា​​គ្នាចប់ អឿង បានវិលត្រឡប់មកអង្គភាពវិញ រួចហើយបានរៀប​ចំអាវុធ និងកម្លាំង​បក្ស​ពលករ​នៅក្នុងអង្គភាពឲ្យត្រៀមលក្ខណៈដើម្បីចូលរួមបាតុកម្ម។ រយៈពេលជិត​មួយ​សប្តាហ៍ក្រោយមក អង្គការបានចាត់តាំងអង្គភាពវរសេនាធំ​របស់ អឿង ឲ្យទៅធ្វើស្រែនៅ​ភូមិ​បាគូរ នៅខាងត្បូងភ្នំពេញ។ រីឯកងអនុសេនាធំមួយទៀត ឲ្យឈរជើងនៅទីក្រុងភ្នំពេញ​ដដែល។ ចំពោះការទាក់ទងរវាង អឿង និងបក្ខពួក ក៏បានដាច់ខ្សែរយៈចាប់​តាំងពី​ពេល​នោះមក។ មិនយូរប៉ុន្មាន អឿង បានឮដំណឹងថាបក្ខពួកមួយចំនួន ត្រូវបាន​អង្គការ​ចាប់ខ្លួន ដោយអង្គការស៊ើបដឹងថា ជាបក្សពលករវៀតណាម ដែលមកបង្កប់ខ្លួន​ស៊ីរូង​ផ្ទៃក្នុង។ អឿង ចាប់ផ្តើមមានការព្រួយបារម្ភអំពីខ្លួនឯងផ្ទាល់ និងបក្ខពួក ហើយ​បានហៅ​សមាជិកបក្ស​ពលករ​ទាំងអស់មកជួបជុំ និងពិភាក្សាគ្នា។ ក្នុងខ្លឹមសារប្រជុំនោះ អឿង បាននិយាយថា សមាជិកទាំងអស់ត្រូវតាមដាន និងក្តាប់សភាពការឲ្យជាប់នៅក្នុងដៃ ប្រសិនបើមាន​សភាព​ការអ្វីប្លែក ត្រូវរាយការណ៍ឲ្យគាត់ជាបន្ទាន់។ ភ្លាមនោះ មាន​សមាជិក​ម្នាក់បាន​​​លើកឡើងថា រយៈពេលកន្លងមកនេះ គាត់ពិតជាខំពុះពាររាល់ឧបសគ្គ​តូចធំដើម្បីបំពេញ​ភារកិច្ចជូនបក្សពលករ ដូចជា បំផុសទំនាស់នៅក្នុងអង្គភាពរវាង​យុទ្ធជន និងកម្មាភិបាល ឲ្យកុហកថាឈឺ ហើយសព្វថ្ងៃនេះ គាត់បានបំផុសឲ្យយុទ្ធ​ជនរត់ទៅផ្ទះបានបីនាក់ ប៉ុន្តែត្រូវ​បាន​អង្គការ​ចាប់យកមកវិញ។ ពេលនោះ អឿង បាន​បន្ថែមថា សមាជិកទាំងអស់ត្រូវផ្អាក​ធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងនឹងបដិវត្តន៍ ពីព្រោះសភាពការ​បច្ចុប្បន្ននេះ អង្គការកំពុងតែតាមដាន​បក្ខពួកយើង ដូច្នេះហើយសមាជិកទាំងអស់ត្រូវបង្កប់​ខ្លួនឲ្យជ្រៅនៅក្នុងចលនាបដិវត្តន៍​ ហើយខំកសាងខ្លួនឲ្យបានល្អកុំឲ្យអង្គការចាប់ថ្នាក់​បាន។ រីឯចលនាក្នុងបដិវត្តន៍កាន់តែវិវត្ត​ទៅ​មុខជាប្រចាំ ចំពោះ​មហាជន និង​កម្មាភិបាល​​គឺកាន់​តែខ្លាំងក្លាក្នុងការវាយកម្ចាត់​កម្មសិទ្ធិ​ឯកជន ជាពិសេសមានគោល​ជំហររឹងមាំ​ក្នុង​សមូហភាព។ រយៈពេលជាងដប់ថ្ងៃ​ក្រោយប្រជុំ សុន ក៏ត្រូវបានអង្គការចាប់ខ្លួនបាន​ធ្វើឲ្យបក្ខពួករបស់ អឿង ចាប់ផ្តើម​ភ័យខ្លាច រួចនាំគ្នារត់បែកខ្ញែកអស់។ រី​ឯ អឿង ក៏មិនហ៊ានធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងនឹង​បដិវត្តន៍ខ្លាំងក្លាទេ គ្រាន់តែធ្វើសកម្មភាពបំភ្លើសមាគ៌ា​របស់បក្សបន្តិចបន្តួច និងសកម្មភាព​ផ្សេងៗ​ដែល​គាត់អាចធ្វើទៅបានរហូតដល់ថ្ងៃអង្គការ​ចាប់ខ្លួន នៅថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ឆ្នាំ​១៩៧៧។

ដកស្រង់ចេញពីឯកសារលេខ J០០០៦១

ហូ ថុនា បុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា

ដួង ជុន​ កើតនៅភូមិចេក ឃុំភ្នំស្រួច ស្រុកភ្នំស្រួច ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ជុន​ មានឪពុក​ឈ្មោះ ឃួន មុត (ស្លាប់) និងម្តាយឈ្មោះ ជិន ភឺន (ស្លាប់)។ ជុន មានបងប្អូនបង្កើតប្រាំនាក់ ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនៅរស់តែបួននាក់ប៉ុណ្ណោះ។

កាលពីសង្គមចាស់ ជុន បានរៀនសូត្រត្រឹមថ្នាក់ទី៩ (សង្គមចាស់) ក៏ឈប់រៀន ដោយគ្រួសារទីទាល់។ ជុន បានមកជួយធ្វើស្រែឪពុកម្តាយវិញ។​ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៣ ជុន បានចាកចេញពីគ្រួសារ ចូលទៅបម្រើកងទ័ពរំដោះ។ កាលនោះ ជុន ទទួលបានការហ្វឹក​ហ្វឺន​ពី​​សំណាក់​​យោធាខ្មែរក្រហម ដើម្បីត្រៀមវាយជាមួយកងទ័ព លន់ នល់។ ក្នុងរយៈ​ពេល​​ចន្លោះ​ពីឆ្នាំ​១៩៧៣-៧៤ ជុន និងកងកម្លាំងខ្មែរក្រហម បានបើកការវាយលុកចូល ទីក្រុង​ភ្នំពេញតាមផ្លូវជាតិលេខ៥ រហូតដល់ទទួលបានជ័យជម្នះ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ​១៩៧៥។ ក្រោយពីរបប លន់ នល់ ត្រូវបានផ្តួលរំលំ កងកម្លាំងខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្តើម ជម្លៀសប្រជាជនដែលរស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញឲ្យទៅនៅតាមទីជនបទ ដោយប្រើរយៈពេល​ជិត​​មួយ​​សប្តាហ៍។ បន្ទាប់ពីជម្លៀសប្រជាជនអស់ពីទីក្រុងហើយ ជុន ត្រូវបានខ្មែរក្រហម​ចាត់​តាំង​ឲ្យទៅកាំបូលដើម្បីយាមការពារឃ្លាំងគ្រាប់អស់រយៈពេលមួយឆ្នាំ។ បន្ទាប់មក អង្គការបាន​បញ្ជូន ជុន ឲ្យទៅនៅកោះកុង ហើយបានចាត់តាំងគាត់ឲ្យបម្រើការងារពេទ្យ​ដែលគាត់​មិន​ធ្លាប់រៀនមុខវិជ្ជានេះទាល់តែសោះ។ ជុន បានបញ្ជាក់ថា គាត់ធ្វើពេទ្យចាប់​តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៧ រហូតដល់ខ្មែរក្រហមដួលរំលំ នៅឆ្នាំ១៩៧៩។ ក្រោយមក ជុន បានរត់​គេច​​ខ្លួនពីខេត្តកោះកុង កាត់តាមព្រៃ និងព្រំដែន ជាមួយបក្ខពួកប្រមាណជាងដប់នាក់។ ដោយគ្មានអាហារហូបនៅតាមផ្លូវ ជុន បេះស្លឹកឈើ ឬផ្លែឈើព្រៃហូបជំនួសបាយ។ អស់​រយៈ ពេលជាងមួយខែ ទើប ជុន បានទៅដល់ទឹកដីថៃ។

ជុន បានស្នាក់នៅក្នុងទឹកដីថៃ អស់​រយៈពេលជាច្រើនខែ ទើប (នៅអំឡុង​​ ឆ្នាំ​១៩៨១)​ កងទ័ពរាជរដ្ឋាភិបាលថៃ បានបញ្ជូន​គាត់ និងបក្ខពួកឲ្យមក​រស់នៅឡែម ​ព្រំ​ប្រទល់​​​កម្ពុជា-ថៃវិញ។ ក្រោយមក ការប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទ័ពរដ្ឋាភិបាល និងខ្មែរក្រហម​បាន​កើត​ឡើង​ បណ្តាល​​ឲ្យ​មនុស្សស្លាប់ និងរបួសបក្ខពួករបស់ ជុន មួយចំនួន​។

នៅឆ្នាំ១៩៨៥ ជុន បានមករស់នៅក្នុងស្រុកម៉ាឡៃវិញ។ ជុន បានរៀបរាប់ថា ស្រុកម៉ាឡៃកាលនោះ គឺសម្បូរទៅដោយព្រៃក្រាស់ និងដើមឈើធំៗ ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃមិនមាន​ព្រៃ ឬដើមឈើដូចពីមុនទេ។ សម័យនោះ យោធាខ្មែរក្រហម បានកាប់​ឈើ​លក់ ឬ​យក​ទៅដូរយក​សម្ភារ​ពីភាគីថៃ។ ម្យ៉ាងទៀត មានប្រជាជនខ្លះ បានកាប់​ឈើ​ដើម្បីសាងសង់ផ្ទះ ឬទន្រ្ទានកាប់ព្រៃដើម្បីយកដីធ្វើស្រែចម្ការ។ នៅឆ្នាំ១៩៩៣ ជាដំណាក់កាលដំបូងនៃការ​បោះឆ្នោត ដែលរៀបចំឡើងដោយ អ៊ុន តាក់ ប៉ុន្តែប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងស្រុកម៉ាឡៃ ភាគច្រើនមិនបានទៅចូលរួមបោះឆ្នោតទេ។ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩៨ ទើបខ្មែរក្រហមនៅក្នុង​ស្រុក​​ម៉ាឡៃ​​ បានធ្វើ​សមា​ហរណកម្មចុះចូលជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល។ ជុន បានបញ្ជាក់ថា ក្រោយសមាហរណកម្ម ប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងស្រុកម៉ាឡៃ មានសិទ្ធិសេរីភាព​ពេញ​លេញ មានសន្តិសុខល្អ ហើយអាចប្រកបរបររកស៊ី និងធ្វើដំណើរទៅកន្លែងផ្សេងៗដោយ​គ្មាន​ការព្រួយបារម្ភ។ រីឯ ជុន ក៏មិនបានវិលត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតវិញដែរ ដោយគាត់​គិតថា គាត់គ្មានសេសសល់ដីធ្លី ឬទ្រព្យសម្បត្តិអ្វីនៅទីនោះ។ ដូច្នេះ ជុន បាន​សម្រេចចិត្ត​យកប្រពន្ធ ហើយប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការ និងរស់នៅក្នុងស្រុកម៉ាឡៃ រហូតមក​ដល់​​សព្វ​ថ្ងៃ។

ហូ ថុនា បុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា

ប៊ូ ម៉េង  គឺជាអ្នកទោសម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកទោសមួយចំនួនតូចដែលនៅរស់រានមានជីវិតពីគុកទួលស្លែង ខណៈដែលអ្នកទោសប្រមាណ១សែន៧ម៉ឺននាក់ផ្សេងទៀត បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិតនៅទីនោះ។ ប៊ូ ម៉េង មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តកំពង់ចាម និងបានរៀនគូររូបតាំងពីគាត់នៅក្មេង។ ទីបំផុត គាត់បានគូររូបសញ្ញាផ្សេងៗសម្រាប់ខ្សែភាពយន្ត និងបានបើកហាងផ្ទាល់ខ្លួនមួយ។

នៅដើមទសវត្សរ៍១៩៧០ ប៊ូ ម៉េង និងប្រពន្ធឈ្មោះ ម៉ា យឿន បានចូលបម្រើក្នុងចលនាខ្មែរក្រហម ដើម្បីជួយបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិល និងរំដោះសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៧ ប៊ូ   ម៉េង និងប្រពន្ធ ត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់សហករណ៍នៅក្នុងខេត្តកណ្តាល និងក្រោយមកត្រូវបញ្ជូនទៅកាន់ទួលស្លែង ដោយដាក់ឃុំឃាំងនៅក្នុងបន្ទប់មួយ និងបានថតរូប ទាំងមិនដឹងមូលហេតុ។ តាំងពីពេលនោះមក ប៊ូ ម៉េង លែងបានជួបមុខប្រពន្ធគាត់ជារៀងរហូត។

ប៊ូ ម៉េង ត្រូវបានសួរចម្លើយស្ទើរស្លាប់ស្ទើររស់អស់រយៈពេលរាប់ខែ។ គាត់បានហៅព្រឹត្តិការណ៍នេះថា “ឋាននរក”។ ប៊ូ ម៉េង បានរួចផុតពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយសារគាត់មានសមត្ថភាពសិល្បៈផ្នែកគូរគំនូរ។ គាត់ត្រូវបានចាត់តាំងឱ្យគូររូបភាព ប៉ុល ពត ដែលជាតួអង្គកុម្មុយនិស្ត ដូចជាកាល់ម៉ាក្ស លេនីន និងម៉ៅ សេទុង។ ប៊ូ ម៉េង បាននិយាយថា គាត់ភ័យខ្លាច​ពេល​វេលា​នៃ​សេចក្តីស្លាប់​របស់​គាត់​នឹង​មក​ដល់​ជារៀងរាល់យប់ពេល​ដែល​គាត់​​នៅក្នុងគុកទួលស្លែង។ ​ នៅ​ពេល​ដែល​គាត់​អាច​ឆ្លង​កាត់​​បាន​​មួយ​យប់​ៗ ម៉េង បាននិយាយថា ”ខ្ញុំដឹងថា ខ្ញុំអាចរស់នៅបានមួយថ្ងៃទៀតហើយ”។

ម៉េង ឆេង កើតក្នុងឆ្នាំ១៩៤៤ នៅខេត្តកណ្តាល។ ក្នុងពេលដែលខ្មែរក្រហមចូលកាន់កាប់អំណាច ឆេង បានធ្វើការនៅក្នុងព្រលានយន្តហោះពោធិ៍ចិនតុង និងបានរៀនភាសាបារាំង។

ប្រពន្ធ និងកូនប្រុសរបស់ ឆេង បានចាកចេញទៅកាន់ស្រុកកំណើតក្នុងពេលជម្លៀស មុនគាត់។ កូនប្រុសរបស់ ឆេង បានស្លាប់នៅតាមផ្លូវពេលកំពុងជម្លៀស។ មួយខែក្រោយមក ឆេង បានធ្វើដំណើរទៅជួបប្រពន្ធឯស្រុកកំណើត។ នៅតាមផ្លូវ ឆេង បានប្រាប់អង្គការថា គាត់គឺជាអ្នកធាក់ស៊ីក្លូដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត។

ជីវិតរស់នៅក្នុងសហករណ៍នៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង គឺពិតជាពិបាកណាស់។ ប្រជាជនថ្មី ត្រូវបានបង្ខំឲ្យធ្វើការជាទម្ងន់។ ឆេង មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យទៅជួបប្រពន្ធគាត់ញឹកញាប់ឡើយ។ ប្រធានសហករណ៍ មានភាពសាហាវឃោរឃៅណាស់ ហើយជួនកាលបានរំលោភកូនស្រីរបស់អ្នកភូមិទៀតផង។

“ពេលខ្លះ គាត់បានសម្លាប់មនុស្សដោយវះទ្រូងយកថ្លើម រួចចំអិនហូប។​ គ្រប់ពេលដែលគាត់ចំអិន ភ្នែករបស់គាត់ឡើងក្រហមតែម្តង”។

កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមបានសម្លាប់បងប្រុសរបស់ ឆេង ឈ្មោះ គា ឈុន ដែលបានសិក្សានៅបរទេស និងចេះនិយាយច្រើនភាសា។

“ខ្ញុំមានសំណាងណាស់ ដែលបានរស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម ដោយសារខ្ញុំចេះកុហកអង្គការ។ ចំណែក​ ម្តាយ និងបងប្អូន៥នាក់ក្នុងចំណោម៨នាក់របស់ខ្ញុំ បានស្លាប់បាត់ទៅហើយ”។

បន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំ ឆេង គឺជាកសិករ ហើយគាត់បានចិញ្ចឹមកូនប្រុសទាំងបីនាក់របស់បងប្រុសគាត់ឈ្មោះ ឈុន រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។

 

Save

Save

Save

បងប្អូនបង្កើតទាំង៤នាក់របស់ សុផាន បានចូលបម្រើខ្មែរក្រហម។ ពេលនោះ សុផាន មានអាយុ១៣ឆ្នាំ។

គាត់គឺជាពេទ្យយោធា ដែលទទួលបន្ទុកថែរក្សាយោធារងរបួសពីសមរភូមិមុខ។ ក្រោយមក គាត់បានក្លាយជាពេទ្យធ្មេញនៅខេត្តកំពង់ចាម។ មានកម្មាភិបាលពេទ្យធ្មេញមកពីភ្នំពេញ និងកំពង់ធំ បានមកបង្រៀន សុផាន ហើយក្រោយមកអ្នកបង្រៀននោះបានបាត់ខ្លួនភ្លាមៗ។

សុផាន ត្រូវបានចាប់ខ្លួនក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧ ឬ១៩៧៨ ដោយមិនដឹងមូលហេតុ។ កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម គ្រាន់តែបាននិយាយថា បងប្រុសរបស់គាត់បានក្បត់នឹងបដិវត្តន៍។

ក្នុងថ្ងៃមួយ គាត់ត្រូវបានប្រាប់ឲ្យឡើងឡាន។​ គាត់បានគិតថាគាត់ប្រាកដជាស្លាប់ក្នុងគ្រានោះហើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ គាត់ត្រូវបានបញ្ជូនឲ្យមកធ្វើការនៅក្នុងការដ្ឋាន ព្រមទាំងបានទទួលសម្លៀកបំពាក់ខ្លះទៀតផង។ សុផាន បានដឹងថា សម្លៀកបំពាក់ទាំងនោះបានមកពីសាកសពដែលកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមបានសម្លាប់ជនរងគ្រោះរួចហើយ។

បន្ទាប់ពីប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានរំដោះ ប្រជាជនបានសងសឹកទៅលើពួកប្រធានភូមិ។ សុផាន​បាន​រៀបរាប់ស្ថានភាពនៅពេល​នោះ​​ថា៖ “ ប្រ​ជាជន​បាន​នាំគ្នា​ចង​ប្រធានភូមិ។ ប្រសិនបើប្រធានភូមិនោះជាមនុស្សល្អ គាត់​ប្រាកដ​​ជាអាច​រស់​បា​ន។ ប៉ុន្តែគាត់​កាចណាស់។ ដូច្នេះ ប្រជាជនបានសម្លាប់ពួក​គាត់​​ចោលទៅ ”។

ឪពុករបស់ សុខ សុផាត ចង់ឲ្យគាត់ក្លាយជាលោកសង្ឃ។ ប៉ុន្តែក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣ ខ្មែរក្រហមបានបង្ខំឲ្យលោកសង្ឃទាំងអស់សឹកដើម្បី ចូលបម្រើយោធា។ សុផាត បានទទួលការហ្វឹក ហ្វឺនក្បួនយុទ្ធសាស្ត្រទ័ព ដើម្បីប្រយុទ្ធជាមួយកងទ័ព លន់ នល់។

ពេលខ្មែរក្រហមចូលកាន់កាប់អំណាច សុផាត បានស្នាក់នៅជាមួយម្តាយមីង ដែលមិនត្រឹមតែជាអ្នកប្រយុទ្ធជាមួយកងទ័ព លន់ នល់ ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងជាអ្នកដាំបន្លែបង្កាផង។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨ ខ្មែរក្រហមបានចោទប្រកាន់ សុផាត ថា មានជាប់ខ្សែស្រឡាយជាមួយរដ្ឋាភិបាល លន់-នល់។ គាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន រួចបញ្ជូនទៅកាន់គុកទួលស្លែង។ សុផាត ត្រូវបានសួរចម្លើយ និងធ្វើទារុណកម្ម ដូចជាវាយដំនិងឆក់ខ្សែភ្លើង ពេលដែលគាត់ស្ថិតនៅក្នុងគុក។ ចម្លើយ ដដែលៗរបស់គាត់គឺ “ខ្ញុំមិនដឹងអ្វីទាំងអស់”។

នៅពេលមួយនោះ សុផាត ត្រូវបាននាំយកទៅសម្លាប់ ប៉ុន្តែត្រូវដោះលែងមកវិញ។ គាត់បានឃើញរណ្តៅសាកសព និងសាកសពជាច្រើន។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ គាត់បានរត់ចេញពីគុកទួលស្លែង ដោយលោតចុះពីជាន់ទីពីរនៃអគារគុក ព្រោះអ្នកទោសភាគច្រើនត្រូវបានបាញ់សម្លាប់នៅទីនោះ។

បន្ទាប់ពីការរំដោះរបស់កងទ័ពវៀតណាម សុផាត បានស្ម័គ្រចិត្តចូលរួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលដើម្បីប្រយុទ្ធជាមួយកងទ័ពខ្មែរក្រហម។